بررسي انتقادي نسخه هاي ديوان خاقاني و اثبات اصالت نسخۀ لندن( با تكيه بر ويژگيهاي سبكي، لغوي و زباني خاقاني و اشارات و تلميحات ديوان خاقاني)

Critical review of khaqanis divan manuscripts and to prove the originality and validity of London manuscript

ديوان خاقاني، از آثار گرانسنگ ادبيَات فارسي بوده و نسخه هاي مختلفي از آن در دست است. اين اثر، تاكنون چندين بار تصحيح شده و هر كدام از اين تصحيحات، نقاط ضعف و قوَت خاص خود را دارند. از علل نبود تصحيح علمي و منقَح از اين ديوان، عدم شناخت نسخه اصل يا نزديك به اصل ديوان خاقاني بوده است. اين عامل و عدم تلاش براي شناخت نسخه اصل بر اساس معيارهاي علمي متن شناسي و نسخه شناسي، سبب شده تا مصحَحان ضبطهايي را از نسخه بدلهاي ديوان، جايگزين كرده و در مورادي با درك متن شناسانه و ذوق خاقاني شناسي خود، متن را تصحيح كنند كه سبب خطا در ضبط و تصحيح شده است. در اين مقاله تلاش بر آن است تا اصالت و اعتبارنسخه هاي ديوان خاقاني، با پژوهشي در ويژگيهاي سبكي،لغوي و زباني خاقاني و انطباق اين ويژگيها در نسخ متفاوت و همچنين اشارات و تلميحات متفاوت در ديوان خاقاني و دقَت و صحَت ضبط و بي دقَتي و دخل و تصرف كاتبان، مورد ارزيابي قرار گيرد. با بررسي علمي و انتقادي نسخ ديوان خاقاني از اين لحاظ، روشن مي گردد كه اصالت و اعتبار نسخۀ لندن (نسخۀ ل)،بيشتر از ديگر نسخ است و با اعتماد به اين نسخه، مي توان تصحيحي علمي و انتقادي و منقَح از ديوان خاقاني ارائه داد.

Khaqanis divan is one of the exquisite works in Persian literature and exist some manuscript from this divan. This work yet, corrected by some author. Each one of this corrections have a both the weak and strong points. One of the fundamental reasons of non-methodical and accurate correction of this work is no recognition of the original manuscript. This reason, led to the correctors replace the choices of other invalid manuscripts and made a mistake. In this study, will be try to prove the originality and validity of London manuscript based on the stylistic, Lexical, Linguistic attributes and literary allusions and references. In the end, all manuscripts will be investigate and evaluate from this aspects and prove the validity and originality of London manuscript.