موانع حاكميت خوب پورتفوليوي پروژه‌ها در سازمان‌هاي متولي زيرساخت‌هاي راه كشور

Barriers to Good Governance of Project Portfolios in Road Infrastructure Functor Organizations

نقش كليدي طرح‌هاي زيرساخت دولتي در ارتقاي رشد ناخالص ملي و نيل به توسعه‌يافتگي و همچنين حجم عظيم سرمايه‌گذاري مورد نيازِ اين دست پروژه‌ها، اهميت اجراي كارا و اثربخش آنها را دوچندان ساخته است. مديريت موفق اين پروژه‌ها و خلق ارزش مطلوب از آنها در جهت منافع عمومي در گرو حاكميت خوب مجموعه پروژه‌هايي مي‌باشد كه در سطحي كلان‌تر از تك‌ پروژه و در قالب پورتفوليوها اعمال مي‌شود. بهره‌گيري از اصول حاكميت خوب در اين سطح، منجر به ارتقاي عملكرد پورتفوليو و نتايجي چون تخصيص بهينه منابع به پروژه‌ها در راستاي ملزومات استراتژيك سازمان مي‌شود. اما اعمال چنين حاكميتي در بستر پيچيده دولتي با موانعي افزون‌تر از بخش خصوصي مواجه است كه شناسايي و تحليل اين موانع راه را براي طراحي سيستم‌هاي حاكميتي متناسب هموار مي‌سازد. براي تحقق اين امر از تجارب 18 نفر از صاحبان تجربه با سابقۀ 15 - 25 سال تصدي مسئوليت‌هاي كليدي تأثيرگذار بر حاكميت پورتفوليوهاي زيرساخت بهره‌گيري شد كه به عنوان جامعۀ پژوهش و با نمونه‌گيري هدفمند انتخاب شدند. پژوهش حاضر از لحاظ هدف كاربردي- توسعه‌اي و از نوع پژوهش كيفي بوده و با استراتژي پديدارشناسي انجام شده است. داده‌هاي مورد نياز از راه مصاحبه‌هاي نيمه‌ساختار يافته جمع‌آوري و سپس تحليل شدند. براساس نتايج پژوهش، موانع حاكميت خوب پورتفوليوهاي پروژه‌هاي زيرساخت در پنج گروه شامل موانع كلان راهبردي، موانع كلان ساختاري، موانع رفتاري، موانع سازماني و موانع اعتباري دسته‌بندي و در قالب يك الگوي ساختاري سه لايه‌اي ترسيم شدند.

The key role of public infrastructure projects in promoting GDP growth and country development achievement as well as huge amount of investment needed for them, has multiplied the importance of effective and efficient implementation of them. Successful management and desirable value creation of these projects aligned with public interests, depends on good governance of multiple projects level which named “project portfolio”. Utilizing the principles of good governance at this level leads to portfolio performance improvement and results such as optimum projects resource allocation aligned with the organization's strategic requirements. But applying such a governance in the complex public sector, faces more barriers than private sector. Identifying and analyzing these barriers, pave the way for designing appropriate governance models. To accomplish this, 18 experts with 15 to 25 years of experience in key positions influencing on infrastructure portfolios governance were interviewed whom selected by purposeful sampling. This qualitative study is a practical-developmental research done with phenomenological methodology. Required data were collected through semi-structured interviews and then analyzed. According to findings, the barriers to road infrastructure project portfolios good governance categorized in five groups including: behavioral barriers, organizational barriers, credit barriers, macro structural barriers and macro strategic barriers drawn into a pattern of three-tier structure.