گندم در فرهنگ و گويش مردم تنگستان

تنگستان شهرستاني است در استان بوشهر با مركز اهرم. اساس اقتصاد اين شهرستان بر پايه كشاورزي، دامداري و ماهيگيري استوار است. مردم تنگستان به گويشي به نام «تنگستاني» يا «تنگسيري» سخن مي گويند كه از گويش هاي ايراني دسته غربي، گروه گويش هاي جنوب غربي است. گندم از محصولات مهم كشاورزي اين منطقه به شمار مي آيد. اين محصول از آن رو براي مردم تنگستان اهميت دارد كه افزون بر درآمدزايي، ماده اوليه نان و بسياري از خوراكي هاي محلي ديگر است. كاه و باقي مانده ساقه گندم براي علوفه چهارپايان كاربرد دارد و گاهي نيز گندم به جاي پول نقد مبادله مي شود. از اين رو، كشت گندم عملي آييني به شمار مي آيد كه با آداب و رسومي خاص همراه است؛ اگر چه بسياري از آيين ها و واژگان ثبت شده در اين نوشتار، تنها در ياد و خاطره كشاورزان سال خورده يافت مي شود. هدف اين پژوهش از سويي، ثبت آداب و رسوم و آيين ها و از سويي ديگر، گردآوري واژگان و اصطلاحات مربوط به گندم در گويش تنگستاني است. آنچه در اين نوشتار آمده حاصل پژوهش هاي ميداني و گفت و گو با كشاورزان سال خورده روستاي جمالي، از توابع تنگستان است. مطالب در دو بخش تنظيم شده است: نخست، گندم در فرهنگ مردم تنگستان؛ دوم، واژگان و اصطلاحات مرتبط با گندم در گويش تنگستاني.