هنجارگريزي معنايي در لالايي ايراني و اله تاجيكي بر اساس نظريه ليچ

لالايي و اله سروده هايي با نرما و نازكاي مادرانه از گونه ادب عامه است كه مخاطب آن كودكان هستند و نيز هنجارگريزي از موثرترين شگردهاي برجسته سازي و آشنايي زدايي است كه رويكردي موثر و كاركردي ويژه در شعر دارد و سرايندگان لالايي هاي ايراني و اله هاي تاجيكي از آن بهره برده و از سروده هاي خود آشنايي زدايي كرده اند تا ذهن شنونده را با برجستگي منظومه فكري و هنري نهفته در اين گونه سروده ها بيشتر به كاوش وادارند و لذت آن ها دوچندان گردد. اين پژوهش با هدف تبيين شگردهاي هنجارگريزي معنايي در لالايي ايراني و تاجيكي با رويكردي توصيفي- تحليلي با تكيه بر ادبيات تطبيقي در چارچوب مكتب ساخت گرايي و بر مبناي الگوي هنجارگريزي ليچ انجام شده و مهم ترين صورت فراهنجاري؛ يعني هنجارگريزي معنايي را در لالايي ايران و اله تاجيكستان بررسي كرده است. گزينش جامعه آماري پژوهش حاضر بر اساس 700 مصراع پركاربرد از لالايي هاي ايراني و نيز 700 مصراع پركاربرد از اله هاي تاجيكي است كه بررسي ها نشان مي دهد، انواع هنجارگريزي معنايي مانند جسم پنداري، سيال پنداري، حيوان پنداري، تجريدگرايي و گياه پنداري در اين سروده هاي مادرانه كاربرد داشته كه گياه پنداري بيش از ديگر موارد هنجارگريزي معنايي خودنمايي مي كند. كاربرد انواع هنجارگريزي معنايي در اين سروده ها در انتقال احساس مادرانه، عاطفه شعري و در نهايت پذيرش مخاطب كاركردي موثر و پربار داشته تا ذهن شنونده، به ويژه كودك بيشتر درگير زيبايي شعري و عاطفه معنايي آن ها گردد.