كاوشي در تاريخ‌گذاري سوره حجرات و نقش آن در نقد روايات ترتيب نزول

Exploring the Dating of Sūra al-Ḥujurāt and its Effect on the Critique of the Traditions of Revelation Order

بيشتر مفسران تنها به مدني بودن سوره حجرات تصريح كرده و اين سوره را فاقد قراين لازم براي تاريخ‌گذاري دانسته‌اند. اما با توجه به سوره‌هاي قبل و بعد اين سوره در روايات ترتيب نزول، زمان نزول سوره حجرات به‌طور تقريبي به اوايل سال ششم هجري باز مي‌گردد. در حالي كه تتبع در روايات سبب نزولِ ذيل سوره حجرات و گزارش مورخان از وقايع پس از فتح مكه، نشانگر نزول اين سوره در نيمه اول سال نهم هجري، مصادف با ورود وفود به مدينه و اسلام‌آوري قبايل شبه جزيره است كه در پي آن، اين سوره بعد از فتح مكه و قبل از جنگ تبوك تاريخ‌گذاري مي‌گردد. در نتيجه در اين نوشتار با تكيه بر روش تحليل محتواي تاريخي، اين دو ديدگاه متعارض در تاريخ‌گذاري سوره حجرات نقد و بررسي شده است. در نهايت با تأييد تاريخ‌گذاري سوره حجرات در سال نهم هجري و با توجه به آنكه همه آيات زمان‌دار در اين سوره به ترتيب وقايع تاريخي كه رخ داده، نازل شده‌اند، مي‌توان به نزول پيوسته اين سوره از ابتدا تا انتهاي آن در يك بازه زماني چندماهه پي برد.

Most exegetes have only pointed out the Sūrat al-Ḥujurāt as being a Medinan sūra, and consider that there are not enough indications to determine the date of its Revelation. However, considering the sūras that are mentioned before and after Sūrat al-Ḥujurāt in the traditions of Revelation order shows that this sūra is revealed roughly at the beginning of 6 AH. While exploring the traditions which mention the cause of Revelation for this sūra and the reports received from historians regarding the events happened after the conquest of Mecca, testifies that this sūra is revealed at the first half of 9 AH, coinciding with the arrival of delegations and converting the tribes of the Peninsula to Islam, so the sūra could be dated after the conquest of Mecca and before the battle of Tabūk. The paper explores these two opposing views through historical content analysis and concludes with confirmation of the year 9 AH, considering that all timed verses of this sūra are revealed chronologically in accordance with the historical events, it indicates that all the verses of this sūra are revealed successively over a few-month period.