سير انديشه مفسران در تبيين معناي «كتاب» و «ميزان» و نقش آن در تحقق عدالت اجتماعي

The Interpreters’ Course of Thinking in Elucidation of the Meaning of Kitāb and Mīzān and its Role in Actualization of Social Justice

در آيه 25 سوره حديد، موضوع نزولِ «كتاب» و «ميزان» مطرح شده و هدف از آن، تحقق عدالت اجتماعي دانسته شده است. يكي از روش‌هاي تحقيق در آيه، بررسي آراء مفسران ذيل آن است و اگر اين بررسي داراي سير تاريخي باشد، علاوه بر تبيين معنا و پيام آيه، چگونگي سير انديشه مفسران در تفسير آيه را نيز آشكار مي‌كند. اين تحقيق مي‌نماياند كه بيشتر تفاسير در طول قرن‌ها با نگاهي ساده و سطحي، از كنار اين آيه گذشته‌اند و تنها برخي تفاسير، تا حدّي به معناي كتاب و ميزان و چگونگي نقش آن در تحقق عدالت اجتماعي توجه كرده‌اند و اين توجه از قرن پنجم آغاز شده و با نوسان‌هايي تداوم يافته است؛ چنان‌كه اوج آن را در قرن اخير مي‌توان شاهد بود، هرچند آيه همچنان نيازمند ژرفكاوي‌هاي بيشتري است.

In verse 25 of Sūrat al-Ḥadīd, the issue of the Revelation of the “Book” and “Balance” (mīzān) has been brought up and its objective has been known to be the actualization of social justice. One of the methods of research on the verse has been studying the opinions of its interpreters and in case this study enjoys a historical course, besides elucidation of the meaning and the message of the verse, the interpreters’ course of thinking in the interpretation of the verse would also be clarified. This research indicates that over the past centuries many of the interpretations have passed by this verse with a simplistic glance and only some interpretations have to some extent paid attention to the meaning of book and balance and the role they play in actualization of social justice. Furthermore, this attention has begun since the fifth century and continued with some fluctuations; as its peak can be observed in recent century, although the verse is still in need of further exploration.