تحليل جامعه‌شناختيِ بيگانگي دانشگاهي؛ مورد مطالعه: دانشجويان دانشگاه مازندران

A Sociological Study of Academic Alienation: A Case Study of Mazandaran University

بيگانگي تحصيلي يا دانشگاهي به‌عنوان يكي از اشكال بيگانگي، اصطلاحي براي توضيح جدايي دانشجويان از فرايند يادگيري و تجربه منزوي بودن از يك گروه‌ تحصيلي يا دانشگاهي است كه شخص بايد به آن تعلق داشته يا درگير آن باشد. هدف تحقيق حاضر تحليل بيگانگي دانشگاهي و ابعاد آن در سطح ميدان‌هاي درون و برون دانشگاهي برمبناي نظريه ناسازي بورديو در دانشجويان دانشگاه مازندران مي‌باشد. روش تحقيق از نوع پيمايشي و ابزار سنجش آن پرسشنامه محقق‌ساخته است. تعداد 390 نفر از دانشجويان دانشگاه مازندران در سال تحصيلي 93-94 براساس نمونه‌گيري طبقه‌اي متناسب با حجم انتخاب شدند و پرسشنامه بين آنها توزيع گرديد. براساس نتايج تحقيق، بين ميدان‌ درون دانشگاهي (هنجار‌هاي محدودكننده، جامعه‌‌پذيري‌آموزشي ضعيف، اختلال رابطه‌اي) و ميدان برون دانشگاهي (ابهام‌اشتغال، مدرك‌گرايي، بحران منزلت و فقدان علاقه به تحصيل) تأثيرات مثبت و مستقيمي بر متغير وابسته (بيگانگي دانشگاهي) دارد. همچنين مطابق با آزمون مدل نظري تحقيق كه با روش معادلات ساختاري انجام شده است؛ مشخص‌گرديد كه ميدان‌هاي درون و برون دانشگاهي به همراه شاخص‌هايشان توانستند %66 از تغييرات بيگانگي دانشگاهي را تبيين كنند.

Academic alienation, as one of the alienation forms, is a concept that explains the process of separation of the students from learning and isolation from an academic or university group to which a student should belong or be a member. The main objective of the present paper is to analyze the academic alienation of the students of Mazandaran University and its dimensions within and outside the university fields on the basis of Bourdieu’s incompatibility) Hysteresis) theory. The necessary data were collected through questionnaires developed by the researcher. 390 students of the Mazandaran University in 2014-2015 academic year were selected through classified sampling method and questionnaires were distributed among the respondents. The findings show that the inner university field (restricting norms, weak educational sociability and relational disorder) as well as the outer university field (employment ambiguity, thirst for getting a degree, crisis of status and lack of interest in study) have positive and direct impacts on the dependent variable (academic alienation). Also based on the theoretical model test, which was carried out through structural equations modelhng, it was found that the inner and outer university fields along with their indicators could explain 66 percent of the variations in academic alienation.