ارزيابي راهبردهاي بيابان‌زدايي با كاربرد روش رتبه‌بندي برداي فردي

Evaluation of Combat Desertification Alternatives by using Individual Borda Ranking Model

در چارچوب تنظيم برنامه‌هاي توسعه مناطق بياباني، به‌دليل كمبود منابع و نهاده‌ها و حساسيت اين بيوم‌ها، اعمال راهبردهاي بيابان‌زدايي ‌بايد متناسب با شرايط اقتصادي‌اجتماعي و محيطي و به‌صورت محلي به انجام برسد. در عين حال، علي‌رغم اثرات جدي زيست‌محيطي و اقتصادي و اجتماعي اين پديده، كوشش‌هاي اندكي در زمينه ارايه راهبردهاي بهينه صورت پذيرفته است. بنابراين اين پژوهش با هدف ارايه راهبردهاي بهينه به‌صورت نظامند و در قالب يك مدل تصميم‌گيري گروهي انجام گرفت. به اين منظور، در ابتدا در چارچوب روش تصميم‌گيري چندشاخصه و با استفاده از تكنيك بردار ويژه، ارجحيت شاخص‌ها به‌دست آمد. و سپس اولويت راهبردها با استفاده از روش رتبه‌بندي «برداي فردي» مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج حاصل نشان داد كه راهبرد جلوگيري از تبديل و تغيير نامناسب كاربري اراضي (A18) مهم‌ترين راهبرد در فرايند بيابان‌زدايي منطقه مطالعاتي است، و راهبردهاي توسعه و احياي پوشش گياهي (A23)، تعديل در برداشت از منابع آب زيرزميني (A31) به‌ترتيب در اولويت‌هاي بعدي قرار مي‌گيرند. بنابراين پيشنهاد شد كه در طرح‌هاي كنترل و كاهش اثرات بيابان‌زايي و احياي اراضي تخريب‌يافته، نتايج و رتبه‌بندي به‌دست‌آمده مورد توجه قرار گيرد.

Desertification is a global problem in most arid and semiarid countries including Iran are facing with this problem. Desertification causes many restrictions in terms of agriculture, food security, livestock rising, industry and providing service costs. This phenomenon is a process which gradually developed and accelerated and adjustment costs is increasing exponentially, so according to resource constraints and the desert area sensitivity, providing optimal combat desertification alternatives natively is necessary to achieve success in controlling and reducing the effects of this phenomenon among different regions. This paper tries to provide systematic and optimal alternatives in a group decision-making model. At the first in the framework of Multiple Attribute Decision-making (MADM), indices preference was determined using Eigenvector model. Alternatives priority was evaluated by Borda model. The results showed that the alternative of prevention of unsuitable land use changes (A18) is the most important alternative in combat desertification prosess in the study area and alternatives of vegetation cover development and reclamation (A23) and modification of ground water harvesting (A31) were in the next priority, respectively. Therefore, it is suggested that the obtained results and ranking should be considered in projects of controlling and reducing the effects of desertification and rehabilitatyion of degraded lands plans.