اندازه‌گيري تغييرات تنوع گونه‌اي در طول گراديان شوري (مطالعه موردي: مراتع اينچه‌برون)

Assessing changes in plant species diversity along the salinity gradient (Case study: Incheh Borun rangelands)

شوري يكي از پارامتر‌هاي محيطي است كه تاثير آن بر تنوع گونه‌اي، نياز به مطالعه بيشتري دارد. در تحقيق حاضر، تغيير تنوع گياهي تحت‌تاثير تغيير شوري ناشي از تغيير ارتفاع و نزديكي به سطح ايستابي در دشت اينچه‌برون در شمال شهرستان آق‌قلا (استان گلستان) مورد بررسي قرار گرفته است. به‌دليل تغيير شوري ناشي از تغيير توپوگرافي در طول دشت اينچه‌برون، نمونه‌برداري و ثبت اطلاعات پوشش گياهي در منطقه مورد مطالعه، با استقرار ترانسكت نواري حدود 1000 متري در امتداد يكي از تپه‌هاي منطقه اينچه‌برون انجام شد. در طول ترانسكت‌ در فواصل 100 متري، اقدام به استقرار واحدهاي نمونه‌برداري (پلات) 3×3 متر شد. در داخل هر واحد نمونه‌برداري، ليست گونه‌ها و سطح تاج‌پوشش هر گونه، در جهت شيب غالب، برآورد شد. با استفاده از نرم‌افزار PAST شاخص‌هاي تنوع شانون- واينر و سيمپسون محاسبه شد. عدد تنوع بتا بين واحدهاي نمونه‌برداري در طول گراديان شوري با استفاده از شاخص ويتاكر محاسبه شد. رابطه بين تغييرات شوري بين واحدهاي نمونه‌برداري در طول گراديان ارتفاعي و تنوع آلفا، سيمپسون و بتا با استفاده از رگرسيون خطي ساده مطالعه شد. نتايج نشان داد بين ارتفاع، ميزان شوري خاك و هر دو شاخص تنوع گياهي، رابطه معني‌دار وجود دارد. با كاهش ارتفاع، ميزان شوري خاك افزايش مي‌يابد و با افزايش شوري خاك، تنوع زيستي كاهش مي‌يابد. اين تغييرات درنتيجه افزايش شوري صورت مي‌گيرد.

Salinity is one of the environmental parameters that its impact on plant species diversity requires further studies. In this research, change of plant diversity was studied along a salinity gradient that was resulted from proximity of water table to the land surface in Incheh Borun plain due to the altitudinal change in northern part of Aq-Qala city. A transect with the length of 1 km was laid out along one of the hills in the region. Sampling units (plots) with the size of 3×3 m were established at 100 meters intervals along the transect. A floristic list was compiled and plants canopy cover was estimated in each sampling unit in the direction of dominant altitudinal gradient. Shannon-Wiener and Simpson indexes were calculated by using of PAST software. B-diversity was calculated between the sampling units using the Whittaker index. The relationship of salinity changes between sampling units along the altitudinal gradient and Alfa diversity, Simpson and B-diversity was studied using the linear regression. Results showed that there are significant relationships between the altitude, soil salinity and plant diversity indices. Soil salinity increases by decrease of altitude and the biodiversity decreases by increasing of soil salinity. These changes occur due to increasing of salinity.