تاثير گونه غيربومي Atriplex canescens بر خصوصيات خاك و فعاليت موجودات در شرايط چرا و قرق (مطالعه موردي مراتع شهريار)

Effects Of Atriplex Canescens On Soil Properties And Organismsיי Activities Under Grazing and Exclosure Conditions (Case study: Shahriar Rangelands)

به‌منظور بررسي تاثير گونه غيربومي Atriplex canescens بر خصوصيات خاك و فعاليت موجودات در شرايط چرا و قرق، اين مطالعه در دو مرتع همسال (قرق‌شده و چراشده از زمان كاشت آتريپلكس) در منطقه شهريار به اجرا درآمد. در هريك از حالت‌هاي مديريتي، تعداد 40 پلات در اندازه نه مترمربعي در چهار ترانسكت سيصد متري در نظر گرفته شد. فواصل ترانسكت‌ها از هم صد متر در نظر گرفته شد و تعداد 10 پلات در طول هر ترانسكت‌‌ با فواصل 30 متر انداخته شد. در داخل پلات‌ها داده‌هايي از قبيل ميزان بذر هر بوته، ميزان لاشبرگ و تعداد لانه پاي بوته‌ها ثبت گرديد. تعداد 5 پلات نيز به‌طور تصادفي، در طول هر ترانسكت مشخص شد و در پاي بوته‌ها نسبت به حفر پروفيل خاك اقدام و از دو عمق سطحي و تحتاني خاك نمونه‌برداري گرديد. تجزيه و تحليل داده‌ها با استفاده از آزمون t مستقل در نرم‌افزار SPSS انجام شد. نتايج نشان داد كه ميزان بذر توليدي، مقدار لاشبرگ پاي بوته و تعداد لانه پاي بوته‌ها به‌طور معني‌داري در منطقه قرق، بيشتر از منطقه چراشده است. ازاين‌رو مي‌توان گفت كه قرق با ايجاد شرايط مناسب گياهي در ازدياد فعاليت موجودات در منطقه، موثر بوده است. همچنين آتريپلكس در شرايط قرق، هرچند باعث افزايش ازت و پتاسيم خاك سطحي مي‌شود، با افزايش سديم و هدايت الكتريكي تاثيرات منفي بيشتري بر خاك دارد. لذا با توجه به افزايش موجودات جونده و شور كردن خاك سطحي و برآيند منفي كاشت آتريپلكس بر خاك و اكوسيستم، استفاده از اين گياه بايد محدود به مناطقي باشد كه توان بازسازي گياهان بومي منطقه، غيرممكن يا در حداقل ممكن باشد.

This study was conducted to evaluate the effects of Atriplex canescens on soil properties and organismsʹ activities under grazing and exclosure conditions at Shahriar rangelands. In each site, four transects were selected by random-systematic method and 10 quadrates of nine m2 were established along transects with 30-m intervals. In each quadrate, the amount of seed per plant, litter and the number of nests under shrubs were recorded. A number of five quadrates were also established randomly along each transect, and soil profiles were dug. Soil samples were taken at two depths to measure soil properties. Data analysis was performed by independent T-test and mean comparisons were done by Duncanʹs multiple range test. According to the obtained results, under exclosure condition, although the study species could increase the nitrogen and potassium of surface soil, increased sodium and EC negatively affected the soil. In addition, significant differences were found for the amount of seed and litter (p < 0.01), and number of nests under shrubs (p < 0.05). Our results clearly showed that exclosure could be effective in providing favorable vegetation conditions and increased activity of organisms. Due to the increased number of rodents and soil surface salinization, the negative impact of Atriplex planting was proved; therefore, the use of this plant should be limited to the areas in which the restoration of native plants is impossible or at least possible.