تحليـل سياست‌هاي رسانه‌اي در ايران (از برنامه‌هاي عمراني پيش از انقلاب تا پايان برنامه چهارم توسعه)

The political analysis of media in Iran

مسئله اساسي اين مقاله مطالعة تاريخي‌ـ تحليلي نحوة سياست‌گذاري ارتباطي دربارة جايگاه رسانه­ هاي جمعي به ­ويژه راديو و تلويزيون در برنامه­ هاي گوناگون عمراني و توسعه­ در ايران است. به‌عبارت ديگر، هدف ما در اين مقاله تحليل ارتباط متقابل ميان رسانه ­ها و توسعه و نوع تلقي از رسانه­ ها به‌منزلة عامل يا شاخص توسعه بوده است. سياست‌هاي ارتباطي جايگاه تعيين ­كننده­اي در برنامه ­هاي توسع ه­اي دارد؛ به‌گونه­ اي كه تقريباً از زمان آغاز برنامه ­هاي مدرنيزاسيون در قالب پارادايم مسلط توسعه، و نوع نگاه و چشمداشت از فرايندهاي ارتباطي و ابزارهاي رسانه­ هاي جايگاه خاص و ممتازي را به‌خود تخصيص داده بودند؛ كه با مشاهده نتايج سياست‌هاي ارتباطي گوناگون و آشكارشدن نقاط ضعف و قوت آن‌ها از آن زمان، راهبردهاي ارتباطي نيز به‌تبع آن براي حصول نتايج دچار تغييرات شدند. به ‌همين دليل تحليل روند سياست‌گذاري ارتباطي توسعه­ اي در ايران حائز اهميت است. اين مطالعه نشان خواهد داد كه طي يك دورة زماني پنجاه ساله راهبردهاي ارتباطي چه روندي را طي كرده است؟ آيا اين راهبردها پيوسته و هدف‌مند بوده ­اند و يا منقطع و فاقد رويكرد، منطق و چشم­ انداز مشخص؟ نتايج اين تحليل نشان مي­دهد كه برنامه­ هاي عمراني و توسعه ­اي در ايران، فاقد رويكرد سياست‌گذاري مشخص براي رسانه ­هاي جمعي راديو و تلويزيون بوده است. در واقع، متأثر از شرايط سياسي ديدگاه ­ها تفاوت پيدا كرده‌اند. گرچه به‌طور كلي نگاه از رسانه به‌عنوان شاخص توسعه به‌سوي رسانه به‌منزله عامل توسعه تغيير كرده است.

The main purpose in this article is the communicational analysis of media and development as well as the media as a factor or indicator of development. The communication policy play an important role in development planning: during the modernism according to the dominant paradigm of development, media became more important. Hence the communication strategies changed based on the results of communication policies as well as the Strengths and weaknesses of them. This study indicate that during