نقش عقلانيت ديني در فقه سياسي ميرزا محمد حسين نائيني

فقه سياسي شيعي در ايران اسلامي متناسب با شرايط متفاوت زماني و تغيير و تحولات سياسي و اجتماعي همواره در حال تغيير بوده است. اين تغييرات در آراي مجتهدين و علماي مختلف و نوع رويكرد آنان به ارتباط دين با سياست و متغيرهاي مؤثر بر آن در دوره‌هاي مختلف وجود داشته است.در دوره مشروطه به دليل ورود نهاد پارلمان به ايران به دليل تغيير در ساختار حكومت وتوزيع قدرت، فقه سياسي نيز در مجتهدين اصولي مانند محمد حسن نائيني از نظر سياسي وارد عرصه جديدي تازه شد. عامل عقلانيت ديني در چارچوب اصولي‌گري در انديشه سياسي محمد حسن نائيني در چارچوب فقه سياسي شيعي و بررسي آرا و نظريات وي در اين زمينه در كتاب «تنبيه الامه و تنزيه المله» موضوع اصلي اين پژوهش است. همچنين نگارنده در اين پژوهش عقلانيت ديني و نقش و جايگاه آن در فقه سياسي نائيني را با روشي توصيفي- تحليلي مورد بررسي قرار داده و شاخص‌هاي آن در رابطه با لزوم تاسيس و ثبات نهاد پارلمان را تببين كرده است. هدف از اين پژوهش رسيدن به فهم آرا و عقلانيت ديني مورد نظر نائيني در كتاب تنبيه‌الامه و تنزيه‌المله متناسب با شرايط زمان و جامعه و استفاده از ادله عقلي و نقلي در كنار هم براي اثبات حقانيت پارلمان در پارادايم فقه سياسي تشيع و تطبيق آن با آموزه‌هاي اسلامي است.