بررسي نقش دارالعلم طرابلس در پويايي مذهب تشيع در عهد بني‌عمار

در نيمة دوم قرن پنجم هجري، بروز بحران‌هاي سياسي و اقتصادي در خلافت فاطميان و منازعات آنان با سلجوقيان در شام، به تأسيس حكومت‌هاي محلي در اين منطقه انجاميد. برجسته‌ترين اين حكومت‌ها، دولت بني‌عمار در طرابلس است كه به‌اجماع منابع، شيعة دوازده‌امامي بودند. خاندان بني‌عمار بسيار به توسعة اقتصادي و پيشرفت فرهنگي اين شهر اهتمام داشتند و تأسيس دارالعلمي در طرابلس توسط اين خاندان، در گسترش فرهنگ و تمدن اسلامي و همچنين انتقال فرهنگ به اروپا، نقشي بسزا داشته است. اين دارالعلم، يكي از غني ترين كتابخانه هاي جهان اسلام در قرن پنجم هجري به‌شمار مي‌رفت. در زمان حكمراني اين خاندان، به‌علت جاذبة علمي طرابلس، دانشمندان از اطراف و اكناف به اين ديار سفر كردند و به خدمت حكام بني عمار درآمدند. بنيان‌گذاران شيعي‌مذهب دارالعلم طرابلس با الگوگيري از حكومت‌هاي شيعي ديگر، در شكوفايي و پويايي شيعه در منطقة شام تأثيرگذار بودند. در پي سقوط اين حكومت توسط صليبيون در اوايل قرن ششم، كتابخانة اين دارالعلم به استناد منابع، از سوي مهاجمين دچار آتش‌سوزي شد. اين پژوهش با روش كتابخانه‌اي و با استناد به منابع اصلي، به اوضاع فرهنگي طرابلس و زمينه‌هاي شكل‌گيري دارالعلم طرابلس مي‌پردازد.