اثر تنظيم‌ كننده‌هاي مختلف رشد و تيمار زخم در افزايش ريشه‌زايي قلمه‌هاي مورد (Myrtus communis)

Effect of different growth regulators and wound treatment in increasing rooting of Myrtus Communis cuttings

مقدمه و هدف: استفاده از قلمه، يكي از مهم‌ترين شيوه‌هاي افزايش درختان و درختچه‌ها مي‌باشد. گياه مورد (Myrtus communis L) يكي از گياهان دارويي و بومي فلور ايران و از گياهان ويژه منطقه مديترانه است كه در مناطق استپي با شرايط زمستان‌هاي سرد و تابستان‌هاي گرم و خشك نيز رويش دارد. راحت‌ترين و ارزان‌ترين روش تكثير اين گياه از طريق قلمه است، ولي قلمه‌هاي اين گياه به راحتي ريشه دار نشده و نياز به تيمار خاصي از جمله، استفاده از اكسين و سيتوكينين مي‌باشد. روش تحقيق: اين آزمايش در قالب فاكتوريل بر پايه طرح كاملاً تصادفي با 4 فاكتور (سه سطح تنظيم كننده IBA، سه سطح تنظيم كننده NAA و سه سطح تنظيم كننده CK و فاكتور زخم (زخم و عدم زخم) در سه تكرار انجام شد و صفاتي از قبيل تعداد ريشه، طول بلندترين ريشه، طول ريشه، تعداد ساقه فرعي، طول بلندترين ساقه و تعداد قلمه‌هاي ريشه‌دار شده مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج و بحث: نتايج به دست آمده اختلاف معني‌دار تيمارهاي آزمايشي را در سطح احتمال يك درصد نشان داد. از بين تيمارها بهترين تيمار كه منجر به توليد تعداد ريشه‌هاي مطلوب شد، تيمار مربوط به اكسين از نوع نفتالن استيك اسيد با غلظت ppm 500 در شرايط بدون زخم است و تيماري كه بزرگترين ريشه‌ها را توليد كرده بود، تيمار مربوط به اكسين از نوع نفتالن استيك اسيد با غلظت ppm 1000 در شرايط ايجاد زخم است. از بين مقادير، تيمار ppm 1000 IBA بيشترين درصد ريشه ­زايي را به همراه داشت، IBA با غلظت ppm 1000 در شرايط ايجاد زخم و NAA با غلظت ppm 2000 در شرايط بدون زخم مؤثرترين تيمار بوده است. توصيه‌هاي كاربردي/ صنعتي: با توجه به اهميت ريشه­ زايي در مورد درختاني مانند مورد كه اهميت دارويي فوق العاده دارند، توصيه م ي­شود از هورمون اكسين از نوع نفتالين استيك اسيد براي توليد بيشترين ميزان ريشه­ هاي مطلوب استفاده كرد.