تأثير فرهنگ بر حقوق ديني با توجه به واقعيت‌هاي تقنيني

The Effect of Culture on Religious Rights according to Legislative Facts

در نگاه اول فرهنگ متعلق به بينش، گرايش و رفتار مردم يك جامعه بوده و در مقابل حقوق متعلق به بايدها و نبايدهايي است كه در حكومت ديني از دين گرفته مي‌شود. مقاله حاضر با بيان تأثير فرهنگ بر حقوق در پي نشان دادن حضور فرهنگ حتي در حقوق ديني است. تأثير فرهنگ بر حقوق را مي‌توان از زواياي مختلفي بررسي كرد. در بررسي اول با توجه به پيوست حقوق به دين، رابطه فرهنگ با دين بحث مي‌شود. سه رويكرد «سنتي»، «ترجمه فرهنگي دين» و «اجتهادي» در مورد قلمرو دين مطرح شده است. ترجمه فرهنگي، دين را از فرهنگ جدا كرده و به فرهنگ اصالت مي‌دهد، رويكرد سنتي، فرهنگ را تحت نظر دين آورده و هر فرهنگ مستقل از دين را نفي مي‌كند و در نهايت رويكرد اجتهادي، نظر بينابين و متعادل در تعامل فرهنگ و دين برگزيده‌ كه دلايل ترجيح اين رويكرد بيان مي‌شود. بررسي دوم به منشأ انتزاع حقوق پرداخته و با توضيح نظريه اعتباريات علامه، از تأثير فرهنگ بر وضع حقوق گفته مي‌شود. و در نهايت بررسي سوم مقاله، به تأثير فرهنگ در اجرايي و عملياتي شدن حقوق توجه كرده و از مباحث انتزاعي و مبنايي فاصله مي‌گيرد. بر اين اساس كنار گذاشتن فرهنگ موجب بيهودگي و ناكارآمدي حقوق خواهد شد. موضوع تعزيرات در فقه و نقش حاكم در مصلحت سنجي آن مهم‌ترين اماره براي نشان دادن تأثير فرهنگ بر حقوق ديني است؛ چراكه مهم‌ترين تضمين براي اطمينان حاكم شرع براي عملياتي شدن تعزيرات، همراهي فرهنگي جامعه مخاطب است.

In the first place culture is related to a given society's perceptions, inclinations, and behavior, while, in contrast, rights relate to what must and must not be done as prescribed by religion and implemented by a religious government. This article is to demonstrate the presence of culture even in religious rights after discussing the effect of culture on rights. This can be surveyed from different angles. First, by considering the attachment of rights to religion, their relationship is discussed. Three different approaches, namely traditional, religious culture translation, and jurisprudential, have been mentioned in the field of religion. Cultural translation has separated religion from culture and gives priority to the latter, while traditional approach subjugates culture to the former and denies any culture independent from religion. Finally, it is the jurisprudential approach which opts for a moderate and intermediate opinion in the interaction between the two and offers its reasons for it. The second survey deals with the origin of the rights' abstraction and by explaining Allame's theory in this regard, it talks about the effect of culture on the establishment of rights. Finally, the third survey pays attention to the effect of culture in executing rights and distances itself from basic and abstract issues. Thus, putting aside culture renders rights useless and ineffective. The issue of Islamic punishment measures (ta'zirat) in jurisprudence and the role of the judge in recognizing expediency is the most important factor for demonstrating the effect of culture on religious rights. This is because the best guarantee for the judge's assurance about ta'zirat being put into practice is the society's cultural cooperation.