مداخله دولت در رقابت بين زنجيرههاي تأمين سبز و غيرسبز

Intervention of Government in the Competition between Green and Non-Green Supply Chains

هدف: محيط زيست و مسائل مربوط به آن، از جمله مباحث بهروز و دغدغههاي امروزه سياستگذاران، سازمانها، كسبوكارها و حتي مردم عادي است. مديران اغلب كسبوكارها به دلايل گوناگوني از جمله فشارهاي دولتي، خواستههاي مردمي، افزايش سهم بازار خود و ...، در زنجيرههاي تأمين خود مسائل زيستمحيطي را در نظر ميگيرند. در اين مقاله دو نوع زنجيره تأمين سبز و غيرسبز سه سطحي شامل تأمينكننده، توليدكننده و خردهفروش با توجه به مداخله دولت در مقدار و قيمت محصولات سبز و غير سبز بررسي شده است. روش: در اين پژوهش، نقش دولت بهمنزله رهبر، براي رسيدن به كاهش هزينههاي اقتصادي و زيستمحيطي و افزايش شاخص رفاه اجتماعي با تعيين تعرفههايي براي هر دو زنجيره بر اساس بازي استكلبرگ، بهشكل مدل برنامهريزي غيرخطي با محدوديتهاي چهارسطحي ارائه ميشود؛ به طوريكه ابتدا تعرفهها (براي زنجيرههاي تأمين محصول سبز بهصورت پرداخت يارانه و براي محصول غيرسبز بهصورت دريافت جريمه) از سوي دولت تعيين شده؛ سپس بر اساس تعرفهها، مقدار و قيمت محصولات توسط خردهفروش، تأمينكننده و توليدكننده مشخص ميشود. يافتهها: براي تشريح مدل، مثالهاي عددي آورده شده است و تحليل حساسيت روي ميزان اهميت دولت به هر يك از اهداف خود (كاهش هزينه هاي اقتصادي و زيست محيطي و افزايش شاخص رفاه اجتماعي) و تأثير آن بر سود حاصل و تعرفههاي وضع شده براي زنجيره هاي تأمين بررسي شده است. نتيجهگيري: نتايج نشان ميدهد كه سود اعضاي زنجيره تأمين بهطور چشمگيري وابسته به تعرفه اعمال شده توسط دولت است. همچنين بهترين توازن بين كاهش هزينه هاي اقتصادي و محيطي و افزايش رفاه مشتريان، هنگامي بهدست ميآيد كه دولت براي همه آنها اهميت يكساني قائل شود؛ به اين معنا كه تا حد ممكن ميتواند هر سه هدف خود را برآورده سازد.

Objective: The environment and the related issues are among the most up-to-date topics and concerns of policymakers, businesses and even ordinary people. Managers often look for environmental issues in the supply chain of their businesses for a variety of reasons, including governmental pressures, peoples’ demands, increasing their market share and etc. In this paper, two types of three-tier green and non-green supply chain including suppliers, manufacturers and retailers are considered with regard to the government intervention in the amount and price of green and non-green products. Methods: In this research, the role of government as a leader is examined in the form of a nonlinear programming model considering four-level constraints to reduce the economic and environmental costs and increase the social welfare index by setting tariffs for both chains based on Stackelberg game. It is conducted in a fashion that, at first, the tariffs are set by the government (supply chains with green products will receive subsides otherwise they will be fined), and then the price and quantity of the products are determined by the retailer, manufacturer and supplier according to those tariffs. Results: Finally, numerical examples are presented to illustrate the model and the sensitivity analysis of the importance of the role of the government for each of its goals and its impact on profits and tariffs imposed on supply chain has been examined. Conclusion: The results showed that the profits of the supply chain members are significantly dependent on tariffs set by the government. The best balance between reducing economic and environmental costs and increasing the welfare of customers is obtained when the government attaches the same importance to all of them; this means that it can meet all three goals alike as much as possible.