بررسي نقش مؤلفه هاي اقتصاد دانش بنيان در وضعيت ايران و كشورهاي حوزه سند چشم انداز با استفاده از روشهاي تحليل تمايزي چندگروهي و k – ميانگين

Investigating the Role of the Components of the Knowledge-Based Economy in Iran Present Situation and the Vision Plan Countries Using Multiple- Group Discriminant Analysis and K-Mean Differentiation Analysis

هدف: يكي از اهداف غايي كشور در سند چشمانداز، دستيابي به مقام نخست اقتصادي، علمي و فناوري در سطح منطقه است كه در جهت گيريهاي اين سند، به اتكا بر دو بال اقتصاد و علم و فناوري (اقتصاد دانشبنيان) تأكيد شده است. هدف از اجراي اين پژوهش، تبيين جايگاه ايران ميان كشورهاي منطقه بر اساس مؤلفههاي مدنظر در اقتصاد دانشبنيان است. روش: اين مطالعه بر اساس مستندات بانك جهاني و استفاده از روشهاي خوشهبندي مبني بر الگوريتم K ـ ميانگين و تحليل تمايز با هدف محاسبه شاخص اقتصاد دانشبنيان و تعيين مؤلفهها و امتياز هر يك از كشورهاي مطالعهشده طي دوره 1995 تا 2015 انجام شده است. شايان ذكر است كه كشورهاي مدنظر بر اساس 14 متغير در قالب چهار مؤلفه اقتصاد دانش بنيان در سه گروه خوشهبندي شدهاند. يافته ها: نتايج استفاده از روش K ـ ميانگين نشان داد كه بهترتيب متغيرهاي كاربران تلفن همراه، كيفيت مقررات، تعداد كاربران اينترنت به ازاي هر هزار نفر، تعداد خطوط تلفن به ازاي هر هزار نفر، بيشترين نقش را در جداسازي خوشه ها داشتهاند. در روش تحليل تمايزي چندگروهي، در تابع تمايزي نخست، متغيرهاي كيفيت مقررات، تعداد كاربران اينترنت به ازاي هر هزار نفر و كاربران تلفن همراه و در تابع تمايزي دوم، متغيرهاي موانع تعرفهاي و غيرتعرفهاي، حاكميت قانون و تعداد خطوط تلفن به ازاي هر هزار نفر، بيشترين اهميت را در ايجاد تمايز گروههاي مختلف كشورها داشتهاند. نتيجه گيري: طي دوره 1995 تا 2015، ايران از لحاظ شاخص اقتصاد دانش بنيان پيشرفت شايان توجهي نداشته و در گروه دوم كشورها (سطح متوسط) از لحاظ شاخص تركيبي اقتصاد دانش بنيان قرار گرفته است.

Objective: One of the long-term goals and strategies of the country for development in the 20-year vision plan is the development of the knowledge-based economy, so that with pursuing this strategy, Iran could become a knowledge-based economy by 1404. The purpose of this research is to explain the economic status of Iran among regional competitors based on the components of knowledge-based economy. Methods: This study was based on World Bank documentation using clustering methods based on the K-Mean algorithm and Multiple- Group Discriminant Analysis with the aim of calculating the knowledge-based economy index and determining the components and criteria of each country studied between1995and 1995. It should be noted that the under-study countries are clustered into three groups based on 14 variables in the form of four components of knowledge-based economy. Results: The results of the k-mean method showed that the variables of cell phone users, the quality of regulations, the number of Internet users per thousand ones, the number of telephone lines per thousand ones, and the number of Internet users per thousand ones played the most important role in separating the clusters. For the Multiple- Group Discriminant Analysis method, in the first differentiation function, the variables of the quality of regulation, the number of Internet users per thousand ones, cell phone users, and in the second differentiation function, the variables of tariff and non-tariff barriers, rule of law, the number of telephone lines per thousand ones have the most importance in creating a distinction between different groups of countries. Conclusion: During 1995-1995, Iran has not seen significant progress in terms of knowledgebased economy index, and in the second group of countries (the average level), it has been considered as a composite index of the knowledge-based economy.