مدل رياضي چند هدفه انتخاب تأمين‌كننده سبز (مورد مطالعه : زنجيره تأمين ايران خودرو)

Multi- Objective Mathematical Model for Green Supplier Selection (Case Study: Supply Chain of IRAN KHODRO Company)

در چند دهه گذشته، به علت بروز آثار مخرب زيست‌محيطي سازمان‌ها بر جوامع، فشارهاي زيادي از جانب دولت‌ها و گروه‌هاي مردم‌نهاد بر سازمان‌ها براي رعايت جوانب زيست‌محيطي در فعاليت‌هاي آنان و به‌ويژه زنجيره‌هاي تأمين آنها وارد شده است. براي دستيابي به زنجيره‌تأمين محيط‌زيست دوست يا سبز، نقش تأمين‌كنندگان- به عنوان نقطه شروع زنجيره تأمين- بسيار مهم است. بنابراين براي ارزيابي و انتخاب تأمين‌كنندگان، علاوه بر معيارهاي سنتي مانند قيمت، تحويل، كيفيت و... استفاده از شاخص‌هايي جديد كه علاوه در برگيري مسائل زيست‌محيطي، متناسب با صنعت مورد نظر باشند، ضرورت دارد. در اين پژوهش با در نظر گرفتن مجموعه‌اي از معيارهاي اقتصادي و زيست‌محيطي، يك مدل برنامه‌ريزي رياضي عدد صحيح چند هدفه براي مسئله انتخاب تأمين‌كننده سبز و تخصيص سفارش در شرايط چند محصولي، منبع‌يابي چندگانه و تك دوره‌اي ارائه مي‌شود. مورد مطالعه اين تحقيق بخشي از زنجيره تأمين ايران‌خودرو است كه در آن فرايندهاي انتخاب تأمين‌كننده و تخصيص سفارش مربوط به تعداد 31 قطعه از چهار نوع محصول نهايي كه به‌وسيله 45 تأمين‌كننده عرضه مي‌شوند، بررسي مي‌شود. مدل رياضي پيشنهادي براي زنجيره تأمين مورد مطالعه 507 محدوديت و 449 متغير تصميم دارد. مدل رياضي پيشنهادي با استفاده از روش محدوديت اپسيلون حل شده و ارزش كل خريد سبز محاسبه مي‌شود. نتايج حل و تحليل حساسيت مدل پيشنهادي بر مورد مطالعه نشان مي‌دهد كه با افزايش اهميت مسائل زيست‌محيطي در زنجيره تأمين مورد مطالعه، ارزش كل خريد سبز افزايش پيدا مي‌كند.

In the past few decades, due to negative environmental and social impacts of companies, there has been more pressure from the government and non-governmental organizations on companies to observe these issues in their operations, including their supply chain operations. To achieve an environment-friendly supply chain, the role of suppliers as the initial point of the supply chain is very crucial. So in addition to traditional criteria for evaluating and selecting suppliers such as price, delivery, and quality, it is essential to use new criteria, that while encompassing environmental issues, are fit to the characteristics of the industry under study. In this study, taking into account a set of economic and environmental criteria, a multi-objective integer mathematical programming model is proposed for solving the green supplier selection and order allocation problem under the multi-product, multi-sourcing, and single period assumptions. The case of this study is part of the IRAN KHODRO supply chain and focuses on the supplier selection and order allocation processes for 31 components of four types of the final products provided by 45 suppliers. The proposed mathematical model for the supply chain under study has 507 constraints and 449 decision variables. Then proposed model is solved via the ε–constraint method and Total Value of Green Purchasing (TVGP) is calculated. Results of the solution and sensitive analysis of the proposed model demonstrate that with increasing the importance of environmental issues in the supply chain, TVGP will increases.