تحليل محتواي پايان نامه‌هاي تحصيلات تكميلي مددكاري اجتماعي

هدف پژوهش حاضر بررسي سهم روش‌هاي تحقيق و چگونگي گرايش‌هاي موضوعي در پژوهش‌هاي مددكاري اجتماعي است. براي اين منظور با روش تحليل محتوا تمامي‌پايان‌نامه‌هاي تحصيلات تكميلي مددكاري اجتماعي بعد از انقلاب تا سه ماهه اول سال 91 مورد بررسي قرار گرفتند. جامعه پژوهش 232 پايان‌نامه تحصيلات تكميلي از دو دانشگاه علامه طباطبائي و علوم بهزيستي و توانبخشي بود كه با روش سرشماري وارد پژوهش شدند. داده‌ها با استفاده از چك ليستي از حيث موضوع، روش تحقيق، جنسيت محقق و سال ثبت پايان‌نامه جمع آوري شدند و با استفاده از نرم افزار SPSS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نتايج نشان داد سهم بيشتري از پايان‌نامه‌ها متعلق به دانشگاه علامه (63.8%) و نسبت زنان در پايان‌نامه‌ها تقريباً دو برابر مردان است. بيشترين روش تحقيق بكار گرفته شده در پايان‌نامه‌ها پيمايشي (60%) و علي- مقايسه‌اي (29%) بود و سهم روش‌هاي تحقيق آزمايشي و شبه آزمايشي، كيفي و تركيبي به ترتيب برابر با 6، 4.7 و 0.4 درصد بود. از 12 قلمروي موضوعي، حوزه‌هاي زنان (12.9%) ، مددكاري در حوزه شرايط كاري (11.6%) ، نوجوانان (10.3%) و اعتياد (9.1%) داراي بيشترين سهم و حوزه مسائل نهادي- اختاري (3.9%) كمترين سهم را در قلمروي موضوعي پايان‌نامه‌ها داشتند. با وجود رشد كمي‌ پايان‌نامه‌ها، بيشتر پايان‌نامه‌ها صرفاً در توصيف و تحليل شرايط و مشكلات به دام افتاده بودند و بررسي‌هاي مداخله محور كمي ‌كه قاعدتاً با روش‌هاي آزمايشي و شبه آزمايشي و اقدام پژوهي حاصل مي‌شوند، انجام شده بود كه ‌اين امر نشان از تعهد كم رنگ حرفه به مبتني كردن اقداماتش بر مبناي پژوهش و ارائه مداخلات معتبر دارد. با توجه قرار داشتن اعتياد و مسائل نوجوانان (فرار دختران) در ليست ده مسأله اجتماعي مهم جامعه و همچنين سهم بيشتر اين موضوعات در پايان‌نامه‌هاي مددكاري اجتماعي، مي‌توان حرفه مددكاري اجتماعي را حساس و همگام با تغييرات مسائل اجتماعي دانست.