بررسي شيوع عارضه‌ي آگرانولوسيتوز در بيماران تحت درمان با كلوزاپين در بيمارستان‌هاي روان‌پزشكي مشهد

Prevalence of agranulocytosis during treatment with clozapine in psychiatric hospitals in Mashhad, Iran

قدمه: كلوزاپين به عنوان يك آنتي‌سايكوتيك آتيپيك، در مقايسه با ساير آنتي‌سايكوتيك‌ها در اسكيزوفرني مزمن و مقاوم به درمان، كارآيي بيشتري دارد. مهم‌ترين عامل محدودكننده‌ي كاربرد آن، خطر بروز آگرانولوسيتوز است. هدف اين مطالعه، بررسي فراواني آگرانولوسيتوز و ساير اختلالات گلبول‌هاي سفيد ناشي از مصرف كلوزاپين در بيمارستان‌هاي روان‌پزشكي مشهد مي‌باشد. روش‌كار: در اين مطالعه‌ي توصيفي، اطلاعات 210 بيمار تحت درمان با كلوزاپين در بيمارستان‌هاي ابن سينا و حجازي مشهد از شهريور 1391 تا شهريور 1392 در پرسش‌نامه‌ي حاوي اطلاعات سن، جنس، نوع اختلال رواني، مدت درمان، حداكثر دوز مصرفي كلوزاپين حين درمان و مصرف هم‌زمان ساير آنتي‌سايكوتيك‌ها با مراجعه به پرونده‌ي بيماران تكميل شد. پايش خوني در 18 هفته‌ي اول درمان به صورت هفتگي و سپس ماهانه ادامه يافت. روش‌هاي آماري توصيفي، مجذور خي و تست فيشر دقيق براي تحليل داده‌ها استفاده گرديدند. يافته‌ها: بيماران 102 مرد و 108 زن با ميانگين سني 38/3 سال بودند. 37/6 درصد به مدت يك ماه و 36/2 درصد، بين يك تا سه ماه، تحت درمان با كلوزاپين بودند. حداكثر دوز در 56/2 درصد، 299-150 ميلي‌گرم بود. 60/4 درصد بيماران، هم‌زمان از ساير آنتي‌سايكوتيك‌ها نيز استفاده مي‌كردند. شيوع آگرانولوسيتوز صفر درصد اما در 20/4 درصد، كاهش گلبول‌هاي سفيد مشاهده گرديد. در 4/7 درصد آنمي، 11/4 درصد ائوزينوفيلي، 5/9 درصد ترومبوسيتوپني، 3/3 درصد لكوسيتوز و در 2/3 درصد، لكوسيتوز مزمن ديده شد. كاهش گلبول‌هاي سفيد با متغيرهاي سن، دوز مصرفي كلوزاپين و مصرف هم‌زمان ساير آنتي‌سايكوتيك‌ها ارتباط معني‌داري نداشت (0/05

Introduction: Clozapine is an atypical antipsychotic agent that is more effective than standard antipsychotictic drugs in the treatment of patients with refractory schizophrenia. The main factor limiting its use is the risk of potentially fatal agranulocytosis. The aim of this study was to assessment the prevalence of clozapine-induced agranulocytosis and other white blood cell disorders among patients in psychiatric hospitals of Mashhad. Materials and Methods: This study analyzed the data of 210 patients received clozapine in Ibn-e-Sina and Hejazi hospitals in Mashhad during September 2012 to September 2013. In most cases hematologic monitoring was weekly for the first 18 weeks, then it changed to every month. The questionnaires included demographic factors such as of age, gender, type of psychiatric disorder, duration of treatment, maximum dose of clozapine and concomitant antipsychotics were fulfilled through the patient’s medical records. Data analyzed by descriptive tests, chi-square and exact Fisher test. Results: The patients included 102 males and 108 females with the mean age of 38.3 years. The duration of clozapine treatment was one month (37.6%) and 1-3 months (36.2%) The maximal daily dose for 56.2% of patients was 150-299 mg/day. 60.4% received concomitant antipsychotics. No case of agranulocytosis was seen but the following transient hematologic dysfunctions were showed in 20.4% decrease of white blood cell, anemia (4.7%), eosinophilia (11.4%), thrombocytopenia (9.5%), leukocytosis (3.3%) and chronic leukocytosis (2.3%). There were no significance between white blood cell decrease and age, usage dose, concomitant use of other antipsychotics (P>0.05), but the white blood cell reduction was more in women (P=0.01) and there also was a significance between white blood cell decrease and treatment duration (P=0.011). There was no case of agranulocytosis and mortality among leukopenic patients. Conclusion: Considering the lack of agranulocytosis in this study, it is recommended to lengthen the intervals of hematologic monitoring in patients who are under treatment with clozapine in order to be easier and more economical