عوامل ﻣﺆثر بر ارتقاي كيفيت محيط پياده راههاي شهرهاي ايراني- اسلامي (مورد مطالعه: پياده راه ميدان امام حسين (ع) و هفده شهريور)

The Effective factors in the improvement of the environmental quality of sidewalks in Iranian-Islamic cities (Case Study: Emam Hossein and 17 Shahrivar sidewalk(

در تاريخ شهرسازي ايراني – اسلامي مولفه‌هاي وحدت، تعادل، توازن، زيبايي، همزيستي انسان با طبيعت و توسعه پايدار شهري همواره مورد توجه بوده است. يكي از ويژگي‌ها و اهداف شهر آرماني ايراني _ اسلامي حضور انسان و تعاملات اجتماعي فرهنگي آن در محيط‌هاي شهري از جمله پياده راههاي شهري بوده كه نقش مهمي در سرزندگي شهرها داشته است. پژوهش حاضر در پي دستيابي به چگونگي ساماندهي كاربري‌هاي محور پياده ‌راه ميدان امام حسين (ع) و هفده شهريور به‌ منظور ارتقاي كيفيت محيط شهري است. روش پژوهش توصيفي- تحليلي بوده و جامعه آماري 442 نفر از كسبه‌‌ شاغل محدوده پياده‌ راه است. روش جمع‌آوري داده‌ها به‌ صورت پيمايشي با بهره‌گيري از فن تركيبي SWOT و AHP است. يافته‌هاي پژوهش با توجه به ماتريس به‌دست‌ آمده نشان مي‌دهد كه در حال حاضر وجود كاربري‌هاي خاص از جمله مسجد امام حسين (ع)، ساختمان شهرداري منطقه 12 و بافت تاريخي با وزن 178/0 و موقعيت اقتصادي شامل بازارچه‌هاي واقع در حواشي ميدان امام حسين (ع) و بازارچه شهرستاني در محدوده با وزن 166/0 به رونق پياده راه كمك مي‌كنند، اما كاربري‌هاي فوق نمي‌توانند پويايي كل فضاي پياده ‌سازي را منجر شوند. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه عوامل اقتصادي، حمل ‌و نقل و دسترسي و توسعه فعاليت‌هاي اجتماعي _ فرهنگي به‌ عنوان مهم‌ترين عوامل ﻣﺆثر در رونق پياده راه مورد مطالعه مي‌باشند. مهم‌ترين استراتژي ارتقاي كيفيت عملكردي پياده راه، توجه به نقش اقتصادي و در مراحل بعد نحوه دسترسي و نقش اجتماعي آن است؛ بنابراين جهت پويايي فضاي پياده راه بايد به تجميع و تركيب بعضي از كاربري‌ها و تغيير آنها به كاربري‌هاي تجاري و خدماتي جاذب سفر از جمله كاربري‌هاي فرهنگي، آموزشي، اداري، گردشگري، رفاهي و غيره پرداخته شود.

In the history of Iranian-Islamic urbanism, the urbanization elements such as unity, balance, harmony, beauty, symbiosis with nature and sustainable urban development have been taken into consideration. One of the features and goals of the Iranian-Islamic Utopia has been the human presence and its social-cultural interaction in urban areas including urban sidewalks that have an important role in the liveliness of cities. The objective of this research is to answer how it is possible to organize the uses of Imam Hossein Square and Hefdahe Shahrivar sidewalk in order to improve the quality of urban areas. The method the research uses is the descriptive-analytic approach and the statistical population of the area which is 442 shopkeepers in the sidewalk boundary. The method of collecting data has been a survey that uses a combination of SWOT and AHP techniques. The results obtained in regard to the matrix show that at the present time, there are certain uses such as Imam Hossein Mosque, the Municipality of region 12 building and the historical structure with the weight 0/178 and the economic position which includes markets located in the margins of Imam Hussain and Bazarche Shahrestani in an area with the weight 0/166 contributing to the prosperity of the sidewalk. But the aforementioned uses cannot lead to the liveliness of the whole area of the sidewalk. The results indicate that the economic, transportation and accessibility and the social-cultural factors are considered to be the most important ones in improving the quality of the sidewalk. The most important strategy in improving the quality of the sidewalk is the consideration of the economic role and in the later stages, the accessibility and the social role. Therefore, in order to achieve the liveliness of the sidewalk area, the integration of some land uses and changing them into business uses and attractive travel services such as cultural, educational, administrative, touristy, welfare, and so forth must be taken into account.