بازكاوي اثرات ‌گفتمان اصلاح ديني بر گفتمان ‌انقلاب اسلامي؛ تداوم يا تكامل

Reexamination of Effects of Religious Correction Discourse on Islamic Revolution Discourse; Continuance or Evolution

حضور استعمار و ظهور دولت‌هاي استبدادي در جهان اسلام از عوامل زوال انديشه سياسي بوده است. دركنار اين عامل تعاملات ساختاري استعمار و استبداد به ترويج سطحي‌نگري و گسترش انديشه جبرگرايي نيز منجرشد. اين نگرش ضمن تاثير بر باورها و فرهنگ سياسي مردم، دين را از اثرگذاري مطلوب بر حيات سياسي و اجتماعي جامعه به حاشيه راند و آن را به عنوان امري شخصي و غير اجتماعي در حوزه عبادات و اعمال فردي جاي داد. به تريج در واكنش به انزواي دين در عرصه اجتماعي، مصلحاني برآمدند و بر آن شدند تا با بازتعريفي جديد از گزاره‌هاي ديني، آن را به حيات سياسي و اجتماعي بازگردانند. مصلحان ديني در دو عرصه مبارزه با خرافات و تحجر ديني و مقابله با استعمار بر آن شدند تا ضمن تاكيد بر اصل دين، آن را با شرايط و مقتضيات زماني تطبيق دهند. برآمدن موج اول گفتمان اصلاح ديني در قرن نوزدهم در راستاي پيرايش انديشه ديني و محوريت دادن به آن و اصلاح جامعه بود. اين‌گفتمان با بازتفسيري جديد از گزاره‌هاي ديني برآن شد تا دين را در متن كنش‌هاي سياسي و اجتماعي قراردهد و از آن جهت رهايي از پيامدهاي نامطلوب استعمار و استبداد ياري طلبد. اين‌گفتمان با رويكردي انتقادي نسبت به استعمار، پذيرش دست‌آوردهاي علمي غرب و تلاش در جهت اصلاح نهاد استبداد، در صدد ايجاد قرائت جديدي از گزاره‌هاي ديني برآمد.

Presence of colonization and emergence of despotic states in Islam World are among the factors of political thought decline. In addition to this factor, colonization structural interactions and despotism resulted in extension of surface looking and developing deterministic thought. This attitude affecting political culture and beliefs of people, marginalized religion from contributing positively social and political life of community. and fit it as something personal and individual actions . Gradually in response to the isolation of religion in public, reformers were found that wanted to with a new definition of religious proposition to returne it to political and social life. Religious reformersboth struggle with superstition and religious fanaticism and fight against colonialism. They emphasized that principle of religious and want to adapt it to the condition and requirement. Emergence of first movement of religious correction discourse in 19th century was along with correcting religious thought, orienting it and rectification of society. This discourse with new reinterpretation of religious statements tried to place the religion in the context of social and political acts and request help for releasing from unpleasant consequences of colonization and despotism. This discourse with critical attitude toward colonization and acceptance of western scientific achievements and attempt to rectify despotism structure followed the aim of making new presentations of religious statements. The second movement of religiouscorrection or Islamic Revolution Discourse was created in continuance of first movement path and while using fundamentally and more evolutionarily of first movement discourse of religious correction, extended confrontation with colonization