حلال بي، بررسي رفتاري كهن با كاركردهاي فرهنگي - اجتماعي در كاهش زن آزاري

Halālbi (Forgiving the Deceased Husband): A Study of an Ancient Ritual Behavior with Sociocultural Function in Reducing Wife Abuse

پديده «حلال بي»، يكي از انواع حلال كردن يا حلالي طلبيدن است كه در هر نوع جدايي، كه احتمال ديدار مجدد در آن بسيار كم باشد، مثل هنگام مسافرت هاي دور و خطرناك، يا در هنگام بيماري لاعلاج، يا در هنگام رفتن به اطاق عمل و غيره توسط افراد انجام مي شود و به نوعي تقاضاي بخشش رفتارهاي نابهنجار، اعمال و مظالم فرد را توسط اطرافيان به ويژه همسر فرد در پي دارد. حلالي طلبيدن يا حلال كردن در دو سوي خط ارتباطي بين دو نفر رفتاري است بسيار پسنديده كه از گذشته هاي دور در جامعه ما اعم از شهر، روستا و عشاير رايج بوده و هنوز هم تا حدودي وجود دارد. آنچه در اين مقاله بررسي مي شود، كاركردهاي نوعي خاص از رفتار حلال كردن مرد فوت شده توسط همسر يا همسرانش است كه در مراسم خاكسپاري او انجام مي شود. مشاهدات محقق در منطقه شهرستان بهمئي نشان مي دهد كه شرايط، حالات، اعمال، ارتباطات، پيام ها و نمادهاي «حلال بي» در مجموع نوعي مكانيسم دفاعي اجتماعي را به وجود آورده است كه با كاركردهاي پنهان خودش در نظم بخشي و نظارت رفتار بين زن و شوهرها نقش بسيار مهمي را اجرا مي كند. به طوري كه مي تواند موجب پيشگيري و كاهش « زن آزاري » توسط شوهران در بين خانواده هاي اين طوايف شود. خلاصه اين رفتار به اين صورت است كه وقتي مرد خانواده فوت مي كند بعد از تشييع جنازه، غسل، كفن و دفن، نماز ميت و بعد از اينكه جسد مرد متوفي را در قبر گذاشتند و قبل از اينكه روي جسد خاك بريزند، از همسر او تقاضا مي كنند كه كنار قبر بيايد، يا داخل قبر برود و در حضور حاضرين، شوهرش را حلال كند و در حقيقت اجازه بدهد تا روي جسد را خاك بريزند و قبر او را ببندند. مشاهدات انجام شده در منطقه بهمئي استان كهگيلويه و بوير احمد نشان مي دهد كه اين مراسم از كاركردهاي اجتماعي – فرهنگي بسياري برخوردار بوده است كه در اين مقاله بخشي از ان را مورد بررسي قرار داده ايم.

Halālbi (“forgiving the deceased husband”) phenomenon is one of the types of forgiveness or asking for forgiveness which is seen in people at the time of separations in which there is little chance of meeting again such as far and dangerous journeys، or when the individual’s suffering from incurable disease or is going to the operating room. It is a kind of asking for forgiveness of abnormal behaviors، actions and cruelties from people around especially the spouse. Asking for forgiveness or forgiving at the end of the communication line between two people is a very laudable behavior which has been common in the past in our society whether in cities، villages or among nomads and still exists among people to some extent. The present paper studies the functions of a special type of forgiving the deceased man by his wife or wives in his funeral ceremony. The research conducted in Bahmaie city shows that the conditions، states، actions، communications، messages and symbols of forgiving the deceased husband has established a social defensive mechanism which plays an important role in organizing and monitoring the behavior of spouses with its secret functions، in a way that it can prevent and decrease wife abuse by men among the families of these tribes. In a nutshell، when the man dies and is put in the grave، his wife is asked to come next to or go into the grave before burying him and forgive him at the presence of everyone there. In fact، she is allowing him to be buried in his tomb. The observations in Bahmaie city of Kohkilooyeh and Boyer Ahmad Province show that this ceremony has many sociocultural functions which are mentioned in this study.