بررسي منازعات غزنويان و قراخانيان در خراسان

Conflicts of Ghaznavids and Qarakhanids in Khorasan

سرزمين خراسان بزرگ كه در سده‌هاي اوليه اسلامي و به خصوص در قرن سوم و چهارم هجري/ نهم و دهم ميلادي دوران رشد و ترقي خود طي مي‌كرد، سرزميني ثروتمند و حاصلخيز بود، كه همواره چشم طمع قدرتمندان منطقه را به سوي خود جلب مي‌كرد. پس از آن كه مواهب و امتيازات اين سرزمين محمود بن سبكتگين غزنوي را به سوي خود كشاند، باعث شد كه وفاداري ظاهري او نسبت به سامانيان به سلطه طلبي و استقلال خواهي تبديل شود. اما ديگر دولت ترك منطقه نيز كه در فروپاشي امارت سامانيان نقش داشت، در پي فرصت مناسبي براي دست انداختن و تسلط بر اين ناحيه بود. از اين رو بود كه تهاجماتي از سوي قراخانيان گاه به صورت يكپارچه و گاه پراكنده از ماواءالنهر به اين سرزمين صورت گرفت. غزنويان نيز در مقابل براي مواجهه با تحركات قراخانيان در خراسان، گهگاه به لشكركشي به ماوراءالنهر مي‌پرداختند. بنابراين پژوهش حاضر قصد بررسي اين سوال اساسي را دارد كه دلايل اصلي رقابت و درگيري قراخانيان و غزنويان يعني اولين دولت‌هاي ترك مسلمان منطقه كه حكومت ايراني ساماني را بين خود تقسم نموده بودند، در خراسان چه بوده است و چه عواملي موجب درگيري اين دو دولت در خراسان مي‌گرديد؟ يافته‌هاي تحقيق حاكي از آن است كه سياست توسعه طلبي دو دولت ترك مسلمان علت اصلي اين رقابت و درگيري بوده است. هر دوي آن‌ها خود را وارث سامانيان در منطقه مي‌دانست كه خراسان جزيي از قلمروي آن دولت محسوب مي‌شد. ضمن آن كه وسعت قلمروي غزنويان و توجه بيشتر آن‌ها به موضوع لشكركشي و غزوات هندوستان، و مسائل متعدد ديگري كه در دوره سلطان مسعود مزيد بر آن شد، فرصت مناسبي را براي تعقيب سياست قراخانيان براي توسعه قلمروي خود به اين سوي جيحون فراهم مي‌آورد. عدم يكپارچگي اين دولت نيز زمينه اقدامات خودسرانه برخي از حكام نظير علي تگين حاكم بخارا را موجب مي‌گرديد.

Greater Khorasan territories in the early Islamic centuries and especially in the third and fourth century AH / ninth and tenth AD was during the era of its growth and progress, rich and fertile land was, which always attract the eye to the greed of the powerful to the area. After the blessings and privileges of this land Attracted towards the Mahmoud bin Sabuk-Tagin Ghaznavi, Caused his apparent loyalty to the hegemony of the Samanids and become pro-independence. But the other Turkish government also played a role in the collapse of the emirate Samanids, Following an opportunity to tantalize and dominate the region. It was the invasion of Transoxiana Qarakhanids sometimes seamlessly and sometimes the land was distributed.In contrast to exposure to movements in the Qarakhanids Khorasan, Ghaznavids campaign also occasionally paid to Transoxiana. The present study intends to investigate this fundamental question has the main reasons of competition and conflict, between Ghaznavids and Qarakhanids, the first states that the Muslim Turks, that Samani Iranian government had divided among themselves, What was in Khorasan and what factors cause involvement in Khorasan were the two governments? Research findings indicate that the main reason for this is competition and conflict, expansionism policies of both the Muslim Turks. Both of them knew his heir in the Samanids In the area that Khorasan was considered as part of its territory governments. While the vast territories Ghaznavids and more attention to the campaign and Battle in India, and numerous other issues in addition to Sultan Masud was, An opportunity to pursue Qarakhanids policies to expand their territories this provides the Oxus. Lack of integration of the arbitrary actions of the governing like Ali-Tagin was the ruler of Bukhara.