مباني حقوقي و سياسي نظام ارباب‌ - رعيتي پشتكوه عصر واليان

The legal and political principles of seigniors-peasants in the poshtkuh region during the Valiyan sovereignty

زراعت و كشاورزي از عمده فعاليت­هاي مردمان منطقه پشتكوه در طول تاريخ بوده است.سلسله‌ي واليان حدود بيش از سه قرن (1307-1006 ه‍..ق)بر مردم منطقه پشتكوه و پيشكوه حكومت كرده‌اند. مناسبات بين ارباب و رعيت يا دهقان و زارع و قوانين حاكم بر اين رابطه كه بيشتر مبناي عرفي و گاه شرعي داشته در جامعه اين عصر از اهميت به سزايي برخوردار بوده است. در اين دوره خدماتي در جهت عمران و آباداني، ايجاد نظم، حل و فصل اختلافات، رسيدگي به امور جاري مردم و دريافت ماليات انجام گرفته است. اما به دليل فقدان قوانين مدون، تبيين چارچوب تعريف شده­ي حاكم بر رابطه­ ي ميان ارباب و رعيت در منطقه پشتكوه عصر واليان نيازمند بررسي همه جانبه­ اي مي­باشد. در اين مقاله تلاش مي شود با بررسي منابع اين عصر به خصوص سفرنامه ­ها، جنبه ­هاي مختلف نظام حقوقي حاكم بر رابطه­ي ميان ارباب و رعيت عصر واليان در منطقه پشتكوه تحليل و تبيين گردد.

Throughout the history, agriculture had been one of the fundamental occupations of the people in the region of poshtkuh. Valian dynasty had governed the people of poshtkuh and pishkuh for about three century (1006-1307 A.H). The relations between seignior and peasant and the legal rules governing this relation which had rather been on the groundof custom and sharia' provisions, is of great significance. During the period of the Valian sovereignty to poshtkuh, services such as construction and development, discipline, dispute resolution, tax collection and handling of the common affairs of the people had been done. However, because of the lack of written legal rules, picturing a specific framework to govern the relations between seigniors and peasants in the poshtkuh region need overall investigation. This paper scrutinizes the sources of this age including travelogues and tries to analyze the various legal aspects of the relations between seigniors and peasants during the age of Valian governing poshtkuhregion.