تأثير فواصل رديف كاشت و تراكم بوته بر شاخص‌هاي رشد و عملكرد گلرنگ، توده‌ محلي اصفهان

Effects of Row Spacing and Planting Density on Growth Indices and Yield of Safflower, Local Variety of Isfahan “Koseh” in Summer Planting

آرايش كاشت از طريق تأثير بر شاخص‌هاي رشد بر عملكرد تأثير مي‌گذارد. به منظور بررسي اين اثرها در كشت تابستانه گلرنگ، توده محلي اصفهان به نام كوسه، آزمايشي در سال 1383 با طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي و آرايش تيمارها در چارچوب كرت‌هاي يكبار خرد شده در مزرعه پژوهش كشاورزي دانشگاه صنعتي اصفهان با چهار تكرار اجرا گرديد. فاكتور اصلي شامل سه فاصله رديف كاشت (20 و 30 سانتي‌متر به صورت مسطح و 45 سانتي‌متر به صورت جوي و پشته) و فاكتور فرعي شامل دو تراكم 40 و 50 بوته در متر مربع بود. كاشت در تاريخ 4 تير انجام شد. با كاهش فاصله رديف كاشت، تاج پوشش گياهي زودتر بسته شد، دوام سطح برگ افزايش يافت و تجمع ماده خشك، شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول تا اواسط دوره رشد دانه بيشتر بود. هم‌چنين حداكثر سرعت رشد نسبي و ميزان جذب خالص در فاصله رديف كاشت 20 سانتي‌متر به دست آمد. بيشترين عملكرد دانه (3093 كيلوگرم در هكتار) در فاصله رديف كاشت 20 سانتي‌متر و كمترين عملكرد دانه (1930 كيلوگرم در هكتار) در فاصله رديف كاشت 45 سانتي‌متر به دست آمد. تراكم بوته بر سرعت بسته شدن تاج پوشش، سرعت رشد محصول، سرعت رشد نسبي، ميزان جذب خالص و عملكرد دانه بي‌تأثير بود. اما حداكثر وزن خشك بوته و شاخص سطح برگ بيشتر و دوام سطح برگ كمتري در تراكم 50 بوته در متر مربع به دست آمد. نتايج به دست آمده نشان­دهنده آن است كه فاصله رديف كاشت 20 سانتي‌متر با تراكم 50 بوته در متر مربع براي كشت تابستانه گلرنگ، توده محلي اصفهان، در شرايط مشابه با مطالعه حاضر ممكن است مناسب باشد.

Planting patterns through growth indices affect yield formation. To evaluate these effects on safflower, Koseh local variety of Isfahan, a field experiment was conducted in summer, 2004 at the Agricultural Research Station, Isfahan University of Technology. The experiment was performed using a randomized complete block design with a split plot layout and four replications. Main plots consisted of three row distances (20 and 30 cm flat and 45 cm on bed), and sub-plots included two planting densities (40 and 50 plant m^-2). The experiment was planted on June 25. The results showed that p lant canopy closed sooner, leaf area duration (LAD) increased and plant dry matter weight, leaf area index (LAI) and crop growth rate (CGR) were higher up to the middle of seed development as row distance decreased. In addition, the highest relative growth rate (RGR) and net assimilation rate (NAR) were obtained in 20 cm row distance. The highest (3039 kg ha^-1) and lowest (1930 kg ha^-1) seed yields were obtained with 20 and 40 cm row distances, respectively. Plant density did not affect the rate of canopy closure, CGR, RGR, NAR and seed yield. But, maximum plant dry weight, higher LAI and lower LAD values were obtained with 50 plants m^-2. The results obtained in this experiment indicate that 20 cm row distance with 50 plants m^-2 might be appropriate for summer planting of safflower, a local variety of Isfahan, under similar conditions.