باززايي زيره پارسي ((Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch ) با استفاده از ريزنمونه محور جنيني

Regeneration of Plantlets from Embryo Explants of Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch

زيره پارسي كه به آن زيره سياه يا زيره كوهي نيز گفته مي‌شود، يكي از مهم‌ترين گياهان دارويي بوده و ارزش اقتصادي بالايي دارد. به‌طور كلي اطلاعات محدودي در ارتباط با كشت اين ويترو اين گياه وجود دارد. در اين پژوهش براي اولين بار از ريزنمونه محور جنيني براي باززايي زيره پارسي استفاده شد. محيط كشت B5 (گامبورگ) حاوي غلظت‌هاي مختلف هورمون‌هاي NAA (نفتالن استيك اسيد)، 2,4-D ( دو و چهار - دي كلرو فنوكسي استيك اسيد) به تنهايي يا همراه با Kin (كينتين) مورد استفاده قرار گرفت. آزمايش در قالب طرح كاملا تصادفي با 30 تيمار مختلف و 10 تكرار در هر تيمار انجام شد. بيشترين تعداد ريزنمونه توليد كننده كالوس مربوط به تيمار با تركيب هورموني 0/1 ميلي‌گرم در ليتر 2,4-D و 2 ميلي‌گرم در ليتر Kin يا 1 ميلي‌گرم در ليتر NAA و 2 ميلي‌گرم در ليتر Kin بود. در تعدادي از تيمارهاي فاقد كينيتين نيز باززايي صورت گرفت كه نشان داد، براي باززايي زيره پارسي وجود هورمون سيتوكينين الزامي نيست. بهترين تيمار از لحاظ ميانگين تعداد ساقه باززايي شده، تيمار با تركيب هورموني 0/1 ميلي‌گرم در ليتر NAA و 4 ميلي‌گرم در ليتر Kin بود. بيشترين فراواني القاي جنين سوماتيكي مربوط به تيمار با تركيب هورموني 2 ميلي‌گرم در ليتر 2,4-D بود. در اين روش به‌دليل جوان بودن ريزنمونه و عكس‌العمل مناسب به محيط كشت، كالوس دهي و باززايي فقط در يك نوع محيط كشت و بدون نياز به هيچ‌گونه واكشتي صورت گرفت كه منجر به كوتاه شدن زمان كشت بافت و كم شدن آلودگي و نياز به مواد مصرفي شد.

Parsi Zira, Bunium persicum (Boiss.) B. Fedtsch., which is called Mountainous or Black Zira, is one of the most important medicinal plants with high economic importance. Generally, there is a little information about in vitro culture of Bunium persicum. Fragmented embryo was used as an explant in Bunium persicum regeneration. In this method, a great callus induction and regeneration only on the same medium without any subculture occurred because of being young and having better interaction with medium, leading to reduction of tissue culture time, infection and chemical consumption. In this research, B5 media containing different concentrations of plant growth regulators, NAA and 2,4-D only or together with Kin, were used. The experiment was conducted using completely randomized design with 30 treatments and 10 replications per treatment. The highest callus number was obtained from the treatment containing 0.1 mg/l 2,4-D and 2 mg/l Kin or 1 mg/l NAA and 2 mg/l Kin. Regeneration occurred in some treatments without Kinetin, showing that Kinetin is not essential for Bunium persicum regeneration. The treatment containing 0.1 mg/l NAA and 4 mg/l Kin was the best one for regeneration. The best treatment for somatic embryogenesis was 2 mg/l 2,4-D.