بررسي اسناد اقتصادي خريد- فروش، اجاره، وام در دوره عيلام قديم

An investigation into Purchasing, Selling-Renting and loaning economic documents in ancient Elam Name

به دنبال ظهور كشاورزي متمركز، با ظهور شهرهاي بزرگ مركزي مواجه هستيم كه منجر به برقراري روابط اقتصادي و سياسي نسبتاً پيچيده‌اي در سراسر خاور نزديك شده است؛ در اين بين مناطقي با زمين‌هاي كشاورزي وسيع‌تر و حاصلخيزتر توانستند جمعيت بيشتري در خود جاي دهند. دشت آبرفتي شوشان كاملاً مناسب براي توليد محصولات كشاورزي بود. زمين‌هاي كشاورزي يا تحت تملك طبقه حاكم و اشراف، معابد و يا در دست كشاورزان آزاد بود. حاكمان عيلامي وظايف پيچيده و گسترده‌اي داشتند. آن‌ها براي حفظ و رشد توليدات كشاورزي، اموري مانند رسيدگي به سيستم هاي آبياري و ساخت كـانال‌هاي آب و وضع قوانين در اين رابطه را در دستور كار خود قرار مي دادند. اسناد به دست آمده از اين دوره تا حدودي معرف مناسبات و روابط اقتصادي – اجتماعي پيچيده بين اقشار مختلف جامعه است و مي‌تواند كمك موثري به شناخت و درك جامعه عيلامي باشد. آنچه ما از اقتصاد عيلام قديم به عنوان يكي از مهم‌ترين اركان شكل‌گيري فرهنگ عيلامي مي‌دانيم را مديون اسناد نوشتاري و شواهد باستان‌شناسي محدود حاصل از كاوش‌هاي منطقه شوشان و همچنين اسناد بين‌النهريني هستيم؛ كه البته نمي‌توانند مدارك كامل و گويايي براي بازسازي الگوي اقتصادي اين دوره خاص باشند. در اين مقاله، ابتدا به نقش كشاورزي در اقتصاد دشت شوشان پرداخته مي‌شود و سپس به بررسي قراردادهاي مربوط به معاملات زمين‌هاي كشاورزي و وام‌هاي معمول در دوره عيلام قديم پرداخته مي‌شود.

Ancient Susa lay at the northwestern edge of the Khuzestan plain in the southwest of Iran. The Concentration on crops and harvesting consequently led to technological advancement and wealth accumulation. Gradually, as the result of unsuitable conditions and improper performance, starvation, violence and wars emerged in this area. Susiana plain was suitable for agricultural activities. Farm lands belonged either to the royal family and ruling class, temples or free farmers. Elam rulers had complicated and overwhelming responsibilities to maintain and improve agricultural products, or other matters such as observing irrigation systems, creating water canals and passing laws in this regard. Discovered documents from this period are relatively indicating the complicated social and economic relationships among different classes of the society which can shed light on the socio-economic structures in Elam society. Our current knowledge concerning the ancient economy of Elam as one of the main corner stone's of the Elam culture formation comes from the written documents and limited archaeological evidences from Susiana excavations and Mesopotamian documents which are not sufficient enough to recreate the economical pattern of this era. In the present paper, we first analyze the role of agriculture in the economy of the Susiana plain as well as selling, purchasing and renting contracts of agricultural lands. Finally, the common system of collateral concerning agricultural lands will be discussed.