بررسي و تحليل شرايط هديه دادن و هديه گرفتن از ديدگاه حضرت علي(ع)

Analysing Giving and Receiving Gifts from Imam Ali's Viewpoint

هديه در سيره امام علي(ع) و بررسي عملكرد آن حضرت در اين باره بخصوص در عهد خلافت موضوعي است كه مدتي ذهن نويسنده را به خود مشغول مي داشت و بر اين اساس پژوهش حاضر انجام شد سوال اصلي اين تحقيق اين بود كه ديدگاه حضرت علي(ع) درباره شرايط هديه دادن و هديه گرفتن چيست؟ با واكاوي منابع تاريخي، ادبي، فرهنگ نامه اي و نهج البلاغه كه از قرون نخستين اسلامي باقي مانده است سعي شد پاسخ مناسبي براي سوال مذكور ارائه شود. يافته هاي پژوهش حاكي از آن است كه حضرت امير (ع) براي هديه دادن و هديه گرفتن معيارهاي داشتند كه از جمله آنها اين بود كه هديه بايد از اموال شخصي و نه بيت المال داده شود و بايد ساده و بي تكلف باشد. هديه نبايد با انگيزه گرفتن منصب و يا موقعيتي دنيايي ارائه شود. امام علي(ع) نسبت به هديه دادن و هديه گرفتن ساده و بي تكلف از اقشار ضعيف و گروه هايي كه از سوي فرصت طلبان و اشراف منزوي شده بودند، راغب بود. هديه دادن به همسايگان هم در سيره آن بزرگوار ارجحيت داشت آن حضرت با اين كه هديه ­دادن و گرفتن را بسيار نيكو مي دانست ولي نسبت به هديه دادن هاي بعضي از كارگزارانش از بيت المال به سختي عكس العمل نشان داد.

Giving and receiving gifts in Imam Ali' era has involved the researcher for a while. Therefore, a study has been done to observe what the conditions of giving and receiving conditions are. Analysing literal, historical and document from the first centuries of Islamic era and the Nahj (written by Imam Ali), we aimed to find an answer to the question. The results showed that Imam Ali had criteria for giving and receiving gifts. One of these criteria was that the gift must not be from the public treasury. The gift must be simple and ingenuous. It must not be given in anticipation of getting a position. He was eager to receive gifts from the secluded poor or ex-wealthy societies. He was willing to give and receive gifts from neighbours. He severely criticized and responded to the brokers who provided gifts from the public treasury.