بازكاوي شورش هاي قلندران در دوره سلطنت محمدخدابنده

Reanalysis of Ghalandaran insurgency in Mohammadkhodabandeh dominion Period

دوره طولاني سلطنت شاه‌تهماسب اول، دوره تثبيت و ارامش طولاني جهت صفويان به‌ويژه پس از صلح اماسيه است.پس از مرگ شاه‌تهماسب اول،اختلافات بر سر جانشيني او، بين گروه هاي مختلف قزلباشان، منجر به سلطنت شاه اسماعيل دوم شد. دوره سلطنت شاه اسماعيل دوم هر چندكوتاه، ولي با حوادث فراواني همراه بود. به سلطنت رسيدن محمد خدابنده(995-985) وضعف بينايي و انزواطلبي اين پادشاه ،همراه بااختلافات دروني حكومت صفويان بين قزلباشان و ديوان سالاران ايراني،باعث بي ثباتي سياسي گرديد. با استقرار سلطان محمد خدابنده بر مسند حكومت صفويه، كنترل اوضاع سياسي و اقتصادي كشورتوسط قزلباشان صورت مي گرفت. در اين زمان، قلندران با بهره گيري از نارضايتي لايه هاي پايين جامعه كه حاصل اين سلطه قزلباشان بود، موفق به بسيج نيروهاي غير تركمان گرديدند. ان هاشورش‌هايي تحت عنوان شاه اسماعيل دوم وبا جعل هويت او شكل دادند. همه اين شورش ها نتوانستند به يك حركت اجتماعي گسترده تبديل شوند . هرچند اين شورش ها توسط حكومت صفويه سركوب گرديد ولي نمونه هايي از بروز نارضايتي وهمچنين مشكلات اساسي در ساختار قدرت حكومت صفويه را به نمايش گذاشتند و تغييرات انجام شده در دوره شاه عباس اول نشان دهنده دركي از اين شورش ها است.هدف اين پژوهش ، شناخت و بررسي علل و زمينه هاي بروز و ظهور وهمچنين ناكامي اين شورش ها از جهات مختلف مي باشد.

Long period of shahTahmasb majesty , considered as long stabilization and peace era of safavids especially after Amasieh peace. after death of shahTahmasb , conflictions over succession between different groups Ghezelbash , resolted in second shah Esmaeil majesty. Although the short reign of second Shah Ismail ،but, accompanied with many events. To the throne Mohammed Khodabandeh ( 995-985 ) vision weakness and isolation of the king , along with internal disputes between Ghezelbash and Iran bureaucrats, Was causing political instability. Despite the establishment of Sultan Muhammad Khodabandeh on the throne of the Safavid and Control of the situation by Ghezelbash but because dissatisfaction in the lower layers of society , Qalandar succeeded of riots under second Shah Ismail with his impersonation form. These revolts were suppressed , though by the Safavid
However, examples of grievances Changes made in the reign of Shah Abbas represent is an understanding of the insurgency. This study is an affort to investigate reasons of start and defeat of these uprisings in different aspects.