بررسي و پايش خشكسالي با استفاده از شاخص هاي خشكسالي؛ مطالعه موردي حوضه آبريز دز

Evaluation and Monitoring of drought using of drought Indexes ;Case study the Dez watershed

خشكسالي يك پديده آب و هوايي است كه احتمال وقوع اين پديده در همه نقاط كره زمين و با هر شرايط اقليمي وجود دارد. طراحي و توسعه سيستم هاي منابع آب، توزيع و انتقال آب و بخش هاي مختلف كشاورزي تا حد زيادي با نحوه مديريت خشكسالي و تعيين را ه هاي مقابله با اين پديده ارتباط دارد. در اين تحقيق به منظور بررسي خشكسالي در حوضه آبريز دز از داد ه هاي بارندگي سالانه ايستگاه هاي تنگ پنج و تله زنگ سد دز طي يك دوره آماري مشترك 17ساله (1389-1373) استفاده گرديد. وضعيت خشكسالي براساس داد ه هاي مذكور با استفاده شاخص هاي درصد نرمال(PNI)، دهك(DI)، استاندارد بارش(SPI)، Z چيني(CZI)، Z چيني اصلاح شده (MCZI)، نمره Z (ZSI) مورد بررسي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه بيشترين وقوع خشكسالي شديد.براساس شاخصهاي PNI، MCZI، ZSI مربوط به ايستگاه تله زنگ (1مورد كه سال هاي آن به ترتيب عبارتند از: 1386-1387، 1374-1375و 1386-1387) و براساس شاخص DI يك مورد مربوط به ايستگاه تله زنگ (1386-1387) و براساس شاخص SPI يك مورد مربوط به ايستگاه تنگ پنج (1378-1379) ميباشد. همچنين بر اساس شاخص CZI هر دو ايستگاه مشكلي ندارند. بر اساس شاخصRAI سه مورد خشكسالي بسيار شديد در ايستگاه تنگ پنج (1378، 1387 و 1390) و چهارمورد خشكسالي بسيار شديد در ايستگاه تله زنگ (1373، 1378، 1387 و 1390) مشاهده شده است. براساس شاخص هاي متعدد فراگيرترين سال هاي خشكسالي مربوط به سال هاي 1386تا 1388بوده است.

Drought is a hydrologic and climatic phenomenon، this phenomenon can occur in different watersheds and climatic conditions. Water resources management، design of water transmission and distribution systems and determination of agriculture water demands depend to applied methods for management and controlling of drought considerably. In this study for distinguishing of occurred droughts in upstream of the Dez Dam، annual precipitation data of Tangpanj and Telezang stations have been applied in a 17 years period (1994-2010) . Occurred droughts have been determined using of these data and drought indexes as Percent of Normal (PN)، Deciles Index (DI)، Standard of Precipitation Index (SPI)، Chinese Z Index (CZI)، Modified Chinese Z Index (MCZI) and Z-Score index (ZSI). Results illustrated that most of severe droughts were observed in Telezang station. PNI، MCZI، ZSI indexes showed them (these indexes showed one drought in 2007-2008، 1995-1996 and 2007-2008 respectively). Also DI and SPI indexes illustrated an occurred severe drought in Telezang (2007-2008) and Tangpanj stations (1999-2000) respectively. But CZI index did not show occurrence any drought in these stations. RAI index distinguished that three (1999، 2008 & 2011) and four (1994، 1999، 2008 & 2011) severe droughts occurred in the Tangpanj and Telezang stations respectively. These indexes showed that most of droughts have occurred from 2007 till 2009