مطالعه مكان يابي پتانسيل استحصال آب باران در مناطق خشك با استفاده از روش TOPSIS؛ مطالعه موردي دشت انارك

Rain water harvesting potential locating in arid regions using TOPSIS ;Case study Nain Plain

استحصال آب باران يكي از مهمترين روش هاي مديريت بهره برداري از آب براي مقابله با كم آبي مي باشد كه با توجه به نياز روزافزون كشور به آب، امري اجتناب ناپذير است. اولين مرحله در راستاي مديريت منابع آب باران، شناخت پتانسيل آب باران است. تحليل تصميم گيري چندمعياره (MCDA) نيز به عنوان يك ابزار مهم در تصميم گيريهاي مديريت منابع طبيعي و به طور ويژه مديريت منابع آب شناخته شده است. در اين پژوهش به منظور شناسايي شاخص هاي موثر در مكانيابي پتانسيل استحصال آب باران از روش تصميم گيري چندمعياره استفاده شد. معيارهاي موردنظر ازجمله تناسب باهدف، دقت و سهولت دسترسي، ميزان پذيرش در جوامع محلي، هزينه و زمان براي تصميم گيري انتخاب شدند و وزن هريك از معيارها با بهره گيري از روش آنتروپيشانون به دست آمد. 31شاخص براي تصميم گيري انتخاب شدند و وزن هريك از آن ها با بهره گيري از روش تاپسيس(TOPSIS) محاسبه و اولويت بندي شدند. نتايج پژوهش نشان مي دهد در ميان شاخص هاي رتبه بندي شده، شاخص هاي نفوذپذيري خاك با وزن 0/820، بافت خاك با وزن 0/810، هدايت الكتريكي خاك با وزن 0/806، عمق خاك با وزن 0/710، كيفيت آب با وزن 0/650، درصد پوشش با وزن 0/616، متوسط بارش سالانه با وزن 0/615 و افت سطح آب زيرزميني با وزن 0/517 به عنوان موثرترين شاخص ها براي استحصال آب باران در اولويت قرار گرفتند.

Rain water harvesting is one of the most significant water utilization management techniques to cope with water scarcity. Recognizing the potential of rain water is the first step in rain water management. The multi criteria decision analysis (MCDA) is known as an important tool in natural resources management decision particularly in water management. In this research، multi-criteria decision-making approach and geographic information system (GIS) were used to identify the areas with rainwater harvesting potential. The criteria including suitability for purpose، accuracy and ease of access، acceptance in the local communities، the cost and time were selected، and the weight of each criterion was calculated by using the Shannon entropy method. Totally، 31 indicators were selected for decision making and the weight each index was calculated and prioritized using TOPSIS. The results show that among the ranked indices، soil permeability has the highest weight (0.820) and the soil texture show the second order with the weight of 0.810، while the average annual rainfall and groundwater levels with the weights of 0.615 and 0.517 indicate the lower priority for rain water harvesting.