برنامه ريزي، تدوين و اولويت بندي راهبردهاي توسعه پايدار منابع آب دشت سنقر با استفاده از مدل تحليلي SWOT و ماتريس QSPM

Planning and prioritizing sustainable development strategy for the water resource of Songor plain using SWOT model and QSPM matrix

در سال هاي اخير، كمبود ريزشهاي جوي، رشد بيتدبيرانه توليد محصولات كشاورزي و عدم برنامه مناسب جهت كاهش اثرات نامطلوب ناشي از بحران آب، موجب افت شديد آبخوان هاي كشور گرديده است. در اين پژوهش به منظور استخراج راهبردهاي مديريتي جهت توسعه پايدار منابع آب دشت سنقر، از مدل SWOT استفاده گرديد. اين مدل با بررسي عوامل داخلي و خارجي (نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهديد) موثر بر منابع آب منطقه، راهبردهاي موثر جهت بهبود وضعيت فعلي اين منابع را معرفي مي نمايد. بر اساس نتايج بدست آمده، از بين عوامل داخلي، مهمترين نقاط قوت و ضعف منطقه ي مورد بررسي، به ترتيب ميزان بارش زياد (بيش از 2 برابر متوسط كشوري) و صادرات چشمگير آب مجازي مي باشد. همچنين از بين عوامل خارجي، مهمترين نقاط فرصت و تهديد نيز، به ترتيب بهره گيري از رسانه ها، جهت فرهنگ سازي در مصرف آب و عدم توليد كافي محصولات زراعي استراتژيك در منطقه مي باشد. با بررسي ماتريس ارزيابي عوامل داخلي و خارجي، مشخص گرديد كه ضعف ها و تهديدهاي منطقه بر قوت ها و فرصت هاي آن غلبه خيلي زيادي داشته و وضعيت منابع آب منطقه در حالت فوق العاده بحراني قرار دارد و براي رفع اين وضعيت، ميبايست هر چه سريعتر از ادامه ي روند كنوني، از طريق اعمال راهبردهاي تدافعي جلوگيري نمود

In the recent years، not only drought effect، but also a missed agricultural performance management system، as well as a strategic programming resulted the water crisis in more plaint of Iran. In this study، SWOT model was used، in order to develop a managing strategy for sustainable water resources development in the Songor plain. To this aim، the external and internal water resources effective factors (strengths، weaknesses، opportunities and threats) were introduced the effective strategies to improve the actual resource situation. The results showed from the internal factors: high rainfall amount (which is more than two times of the country record) and virtual water export are the strengths and weaknesses points of the study area، respectively. Based on the external factors، the opportunity and threat points are water efficiency and weak strategic crops produced، respectively. The internal and external factors investigation also showed weaknesses and threats points overcome on the strengths and opportunities points. Therefore، based on these results، water resource of the region is on the critical condition. Hence a rapid decision (with using defensive strategies) is necessary to resolve the conflicts of water crisis of the region.