تعيين مدل توليد اقليمي عملكرد گندم ديم شمال استان خوزستان

Determining Climatic Model of Rain-fed Wheat Yield at North of Khouzestan Province

امنيت غذايي به توليد محصولات اساسي كشاورزي از جمله گندم بستگي دارد. در كشت گندم به صورت ديم، پارامترهاي اقليمي همچون دما و بارش تاثير زيادي بر ميزان توليد دارند. در اين پژوهش به منظور تعيين توابع اقليمي در شمال خوزستان از آمار چندساله پارامترهاي هواشناسي و نيز عملكرد گندم ديم در شهرستان هاي دزفول، شوشتر، انديمشك و مسجدسليمان استفاده شد. براي تعيين ميزان تاثير پارامترهاي مختلف هواشناسي بر عملكرد گندم از روش رگرسيون خطي در مقياس محلي و منطقه اي استفاده شد. نتايج نشان داد كه براي تخمين ميزان محصول گندم ديم در شمال خوزستان، مدل هاي محلي نسبت به مدل منطقه اي به داده هاي كمتري نياز دارند. اما، مدل هاي منطقه اي نسبت به مدل هاي محلي شهرستان هاي مختلف دقت كمتري داشتند. همچنين، تحليل حساسيت انجام شده نشان داد كه ميانگين دماي حداكثر و بارش در ماه هاي فصل زمستان نسبت به ساير عوامل اقليمي حساسيت بيشتري دارند. به علاوه، با افزايش بارش در منطقه ميزان محصول افزايش داشت. اما، بهره وري بارش در منطقه در سال هاي مختلف نوسانات زيادي بين 0/07 تا 0/39 كيلوگرم بر متر مكعب بارش داشت. اين موضوع لزوم توجه به ساير عوامل مانند عوامل زراعي براي افزايش بهره وري را نشان مي دهد.

Food security depends on production of basic agricultural crops such as wheat. In rain-fed wheat cultivation، climatic parameters such as temperature and rainfall have much effect on the wheat production. In this research، multi-year meteorological parameters and rain-fed wheat production data of Dezful، Shooshtar، Andimeshk and Masjed-Soleiman counties were used to determine the climatic model production at north of Khouzestan province. To estimate the amount of the effect of different meteorological factors on wheat yield، the linear regression methods at the local and regional scales were used. The findings showed that for estimation of wheat yield، local models need less data model than the regional ones. However، in comparison the local models had more accuracy than the regional model. Also، sensitivity analysis showed that، the mean of maximum temperature and that of precipitation of winter months were most sensitive parameters on wheat yield. In addition، wheat yield increases by the increase in the rain fall. But، rainwater productivity has had wide fluctuation between 0.07 to 0.39 kg/m3 in various years in the region. This shows that more attention should be paid to other factors such as farming factors for increasing rainwater productivity