بررسي جايگاه مولفه هاي اصلي آموزش محيط‌‌‌زيست دركتاب‌هاي درسي دوره ششم ابتدايي

Investigating the Position of Main Components of Environment Teaching in the Text Books of the Sixth Grade Schools in Iran

يكي از علل ايجاد بحران‌هاي محيط‌‌زيستي، عدم ايجاد آگاهي‌هاي محيط‌‌زيستي مي باشد. به طور يقين يكي از راه هاي ايجاد آن، آموزش صحيح مي باشد. از آنجايي كه يكي از پركاربردترين ابزار آموزشي در كشور، كتاب‌هاي درسي است بنابراين، پژوهش حاضر در زمينه اين مبحث مهم و با هدف بررسي ميزان توجه به مولفه­ هاي اصلي آموزش محيط‌‌‌زيست در محتواي كتاب‌هاي درسي پايه ششم ابتدايي ايران انجام شده است. بدين منظور به تحليل محتواي كتاب هاي درسي ششم ابتدايي پرداخته شد. روش پژوهش تحليل محتوا با روش آنتروپي شانون بود كه واحد تحليل نيز كل صفحات( متن، پرسش‌ها، تمرين‌ها و تصاوير) است. براساس يافته ­ها، بالاترين ضريب اهميت در كتاب مطالعات اجتماعي مربوط به مؤلفه نحوه بهره برداري از منابع فناپذير و فناناپذير(23./.) و كمترين ضريب اهميت مربوط به مؤلفه­هاي تالاب­ها و جمعيت، آلودگيها، نقش تكنولوژي درمحيط‌‌‌زيست و فرسايش لايه ازن و نقش گرم شدن كره زمين مي باشد، در كتاب فارسي(خوانداري) تنها به مولفه هاي خاك(13../.) و نقش انسان در حفاظت از محيط‌‌‌زيست(2../.)، در كتاب آموزش علوم تجربي ششم ابتدايي به مولفه هاي محيط‌‌‌زيست، جنگل و درختان(4../.) و نحوه بهره برداري از منابع فناپذير و فنا ناپذير(23./.) و در كتاب تفكر و پژوهش تنها به مؤلفه جنگل و درختان توجه شده و به ديگر مولفه‌هاي محيط‌‌‌زيست توجهي نشده است. در كتاب‌هاي قرآن، رياضي، كار و فناوري، هديه­هاي آسماني و فارسي (نوشتاري) ششم ابتدايي به مولفه­ هاي محيط‌‌‌زيست توجهي نشده است. نتايج نشان داد كه توجه متعادل و جامعي به مولفه ­هاي آموزش محيط‌‌‌زيست در محتواي كتاب‌ها نشده است.

One of the causes of environmental crisis is the lack of environmental awareness. Certainly, one of the ways of creating it is proper training. As one of the most versatile tools for teaching in the country are textbooks, the present study aims at investigating the main components of environment teaching included in the sixth grade text books in Iran. The method of the study was content analysis using Shannon entropy analysis including texts, questions, exercises, and pictures of selected books. The findings showed that the highest significant correlation in social studies books was related to the component of the way of exploiting the renewable and non-renewable resources which was (.023%), and the least significant correlation was related to the components of population, ozone layer depletion, and the role of technology in environment as well as global warming. It is also showed that in the Persian text book (reading), the focus of attention was only on the soil components (.013%) and the human role in environmental protection (.002%). In the text book of science, (.004%) of focus was on the components of environment, jungles, and trees, and (.023%) to the ways of exploiting the renewable and non-renewable resources. In the sixth grade's thinking and research textbook, the attention was only on the jungles and trees without considering the other environmental components. In the text books of Quran, mathematics, work and technology, divine gifts, and Persian (writing), there is no attention to the environment. The results showed that there is not a balanced and comprehensive attention to the components of environmental education in the content of text books of the sixth grade in Iran.