تاثير آموزش مبتني برتئوري رفتار برنامه ريزي شده بر ارتقاي رفتارهاي پيشگيري كننده از كم خوني فقر آهن در مادران داراي كودك 6 - 24 ماهه

Effect of mother's education based on Theory of Planned Behavior (TPB) in preventing iron deficiency anemia in 4-24 month children in Ferdows city in 2015

زمينه و هدف: كم خوني فقر آهن، شايع ترين بيماري خوني درشيرخواران و كودكان بوده و يكي از مشكلات مهم بهداشتي به شمار مي رود. ساده ترين راه پيشگيري از اين بيماري، مصرف مكمل آهن به صورت روزانه (آهن ياري) مي باشد. از آنجاييكه تاثير آموزش مبتني بر تئوري (TPB) در مطالعات ديگر مثبت بوده است. پژوهش حاضر با هدف تعيين تاثير آموزش مادران مبتني بر تئوري (TPB) بر مصرف قطره آهن در كودكان 6 - 24 ماهه اجرا شد. روش تحقيق: اين مطالعه يك كارآزمايي ميداني شاهددار تصادفي شده بوده كه بر روي 100 نفر از مادران داراي كودك 6-20ماهه شهر فردوس، انجام شد. ابتدا 2 مركز بهداشتي و درماني به روش تصادفي ساده به عنوان گروه آزمون و كنترل انتخاب، سپس در هر مركز نمونه ها به صورت سيستماتيك با شروع تصادفي و بر اساس معيارهاي ورود، انتخاب شدند. ابزار گردآوري اطلاعات، پرسشنامه محقق ساخته، براساس ويژگي هاي جمعيت شناختي و سازه هاي تئوري رفتار برنامه ريزي شده بودكه روايي و پايايي آن توسط متخصصين تاييد گرديد. داده ها با استفاده از نرم افزار آماري SPSS(ويرايش19) و با بهره گيري از آزمون هاي آماري كاي اسكوئر، تي مستقل، آزمون دقيق فيشر، تي زوجي و كوكران، موردتجزيه و تحليل قرار گرفت. يافته ها: قبل از مداخله آموزشي، دو گروه آزمون و كنترل از نظر ميانگين نمره سازه هاي تئوري رفتار برنامه ريزي شده، اختلاف معني داري نداشتند. اما پس از مداخله، در گروه آزمون، ميانگين نمره نگرش از3/391±34/69به4/260±39/82، هنجارهاي انتزاعي از2/532±23/58به 2/942±26/60، كنترل رفتاري درك شده از 2/109±14/20به 2/082±17/56و قصد رفتاري از 2/293±19/26به 2/691±22/32افزايش يافت كه اين اختلاف از نظر آماري معني دار بود؛ ولي در گروه كنترل اين اختلاف معني دار نبود. نتيجه گيري: آموزش مادران، مبتني بر تئوري رفتار برنامه ريزي شده مي تواند در پيشگيري ازرفتارهاي منجربه بروزكم خوني فقر آهن در كودكان موثر باشد.

Background and Aim: Iron deficiency anemia is the most common hematic disorder in infants and children، and is regarded as a major health problem. The easiest way to prevent this disorder is to take iron supplements on a daily basis (i.e.، iron supplementation). The current study aimed to determine the effect of education to mothers based on the theory of planned behavior (TPB) on iron drop intake of infants and children aged 6 to 24 months. Materials and Methods: This is a randomized، controlled field clinical trial incorporating 100 mothers with 6-20 month infants from Ferdows city. Two healthcare centers were selected as case and control groups by simple randomization method. Eligible participants were then selected from each center by systematic sampling method. A researcher-made questionnaire was used to collect data based on demographics and TPB constructs. Reliability and validity of the questionnaire was validated according to expert view. The data were analyzed in IBM SPSS software using Chi-Square، Independent T، Fisher’s exact T، Paired T، and Cochran tests. Results: Before the educational intervention، control and case groups were not significantly different in terms of TPB constructs’ mean scores. However، after intervention، mean scores of attitude increased from 34.69±3.391 to 39.82±4.260; abstract norms increased from 23.58±2.532 to 26.60±2.942; perceived behavioral control from 14.20±2.109 to 17.56±2.082; and behavioral intention from 19.26±2.293 to 22.32±2.691. While these differences were significant in the case group، the differences were not significant in the control group. Conclusion: TPB-based education provided to mothers can be contributory to the prevention of behaviors leading to iron deficiency anemia in children