تأثير تراكم گياهي بر كشت مخلوط سويا(Glycine max L.) و سورگوم( Sorghum bicolor L.)

Effects of Plant Density on Soybean ( Glycine maxL.) and Sorghum ( Sorghum bicolorL.) Intercropping

با توجه به تأثير افزايش تنوع گونه‌اي در حفظ تعادل اكولوژيك و ثبات اكوسيستم‌هاي كشاورزي، دو آزمايش مزرعه‌اي به‌منظور تعيين تراكم‌هاي مناسب سويا و سورگوم علوفه‌اي دركشت مخلوط در سال‌هاي 1381 و 1382 درمزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تبريز اجرا گرديد. الگوي كاشت، روش سري‌هاي افزايشي بود.آزمايش به‌ صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار پياده گرديد. فاكتور اول تراكم‌هاي 20، 30، 40 و 50 بوته در مترمربع سويا و فاكتور دوم تراكم‌هاي0، 4، 8، و 12 بوته در متر‌مربع سورگوم در نظر گرفته شدند. نتايج نشان داد كه اثرات تراكم‌هاي سويا و سورگوم روي عملكرد هر دوگونه معني‌دار بود. با افزايش تراكم سويا تا 40 بوته در متر‌مربع عملكرد سويا افزايش نشان داد، ولي با افزايش تراكم از 40 به 50 بوته، عملكرد آن كاهش يافت. با افزايش تراكم سويا نيز از عملكرد سورگوم كاسته شد. عملكرد سورگوم و سويا با افزايش تراكم سورگوم به ترتيب افزايش و كاهش نشان دادند. نسبت‌هاي تراكم 20:4 و 50:12 بوته درمترمربع سورگوم به سويا به ترتيب با 1/6 و 0/8 بيشترين و كمترين مقدار نسبت برابري زمين (LER) را به خود اختصاص دادند. بنابراين، نتيجه‌گيري مي‌شود كه كشت مخلوط سويا و سورگوم ممكن است مزيت بيشتري نسبت به كشت خالص آنها در شرايط مشابه با مطالعه حاضر داشته باشد.

Concerning the effects of increasing the species number on the maintenance of ecological stability and agricultural ecosystems sustainability, two field studies were conducted in 2002 and 2003 to evaluate the effects of plant population densities on soybean and sorghum intercropping at the Research Center, the Faculty of Agriculture, Tabriz University, Tabriz, Iran. Cultural pattern was an additive series. The factorial set of treatments was arranged within a randomized complete block design with three replications. The first factor comprised soybean densities of 20, 30, 40, and 50 plants/m2, and the second factor consisted of sorghum densities of 0, 4, 8, and 12 plants/m2. The results indicated that both soybean and sorghum yields were significantly affected by soybean and sorghum densities. Soybean yield increased as density increased up to 40 plants/m2, and then decreased with increasing soybean density from 40 to 50 plants/m2. With increasing soybean density, sorghum yield was decreased. Sorghum and soybean yields, respectively, increased and decreased as sorghum density increased. On the other hand, Soybean and sorghum densities of 20:4 (1.6) and 50:12 (0.8) had the highest and the lowest LER (Land Equivalent Ratio), respectively. It was, therefore, concluded that intercropping of Soybean and sorghum, is more advantageous, compared to their pure cultivation in the same conditions.