تحليل پارك هاي شهري از منظر جرم شناسي با استفاده از تكنيك چيدمان فضا ( مطالعه موردي: پارك لاله تهران )

Analysis of Urban Park Space in Terms of Criminology through “Space Syntax” Technique ( Case Study: Laleh Park in Tehran )

كيفيت كاركردي فضاهاي تجمعي در طراحي­ محيطي و شهري داراي جايگاه ويژه ­اي مي ­باشد و در راستاي ارتقاي عملكرد مطلوب اين دست از فضاهاي شهري، لحاظ نمودن مؤلفه­ هاي امنيتي، اهميتي خاص دارد­. اين مؤلفه ­ها شامل شاخص­ هاي عيني و ذهني مي ­شوند كه عدم تعبيه آنها در فضاهايي با تعداد كاربران نا­محدود، عملكرد كلي فضا را نيز تحت ­الشعاع قرار مي­ دهد. هدف از انجام پژوهش حاضر، بررسي برخي از مؤلفه­ هاي عيني يا به عبارتي كالبدي در يكي از اين فضاهاي جمعي يعني پار ك­هاست. به منظور تدقيق يافته ­هاي حاصل و بررسي ترجيحات كاربران، به ارزيابي مؤلفه­ هاي­ ذهني (ادراك كاربران از فضا) نيز پرداخته خواهد شد. در تحقيق حاضر كيفيت عيني فضا با توجه به ويژگي­ هاي نظريه نحوفضا كه به بررسي شاخص­ هاي كالبدي فضا مي­ پردازد، به وسيله­ شاخص ­هاي نحوي ارزيابي مي­شود. ابزار ديگر پژوهش، روش تحقيق ميداني (برداشت­ هاي ميداني و محيطي) و پرسش نامه­، مصاحبه و مشاهدات عيني پژوهشگران خواهد بود. بنابراين ويژگي ­هاي ذهني و ادراكي كاربران از منظر "امنيت" بدين وسيله مورد بررسي قرار مي­گيرد. اين پژوهش با طرح مسئله و معرفي روش چيدمان فضا در تحليل محيط مورد نظر خود، سعي بر آن دارد كه موضوع جرم ­خيزي (امنيت و يا عدم امنيت) يك محيط را فارغ از مسائل تأثيرگذار بر ادراك استفاده ­كنندگان مورد تحليل قرار دهد (البته در گام نخست). با اين حال پس از بررسي موضوع با اين روش، براي اعتبارسنجي يافته ­هاي به دست آمده، از راهبرد پيمايشي نيز به منظور تطبيق يافته­ ها با نقطه نظرات استفاده­ كنندگان از فضا نيز بهره برده است (در گام دوم). بر اين اساس و به منظور دستيابي به هدف پژوهش، پس از معرفي ابزارهاي مورد نظر تحقيق، ابتدا كل محوطه­ پارك به وسيله­ مؤلفه ­هاي نحوي مورد سنجش قرار خواهد گرفت و در كنار آن از فرايند پرسشنامه باز، مشاهدات ميداني و نقشه­هاي شناختي نيز استفاده خواهد شد. نتايج پژوهش نشان مي­دهد كه جامعه­ آماري مورد نظر تحقيق، به دلايل ذهني مختلف از حضور در برخي از نقاط پارك پرهيز مي­كنند. در برخي مواقع كيفيت محيط و در مواردي ديگر ويژگي­ هاي ذهني محيط بر ايجاد حس ناامني فضا دامن مي­زند و به نظر مي ­رسد كه نهايتاً فاكتورهاي ذهني بر شاخص ­هاي محيطي در انتخاب فضا در اولويت قرار دارد.

Functional quality of cumulative spaces is special to environmental and urban design. In line with improvement of functional quality of these urban places, it is important to take security elements into account. These elements include both objective and subjective indicators. The absence of these components in such spaces with unlimited users affects their overall performance. The aim of this study is to examine some visual or skeletal components in one of these communal spaces, i.e. parks. To validate research findings and user preferences, subjective factors (users’ perception of space) will also be evaluated. In this research, the objective quality of space will be assessed through space syntax indices following the characteristics of the space syntax theory which investigates the physical parameters of space. Other research tools include field research (environmental and field data), questionnaires, interviews and researchers’ observations. The subjective and perceptual characteristics of users in terms of “security” are hereby placed under investigation. After stating the problem and introducing Space Syntax theory in the environment analysis, this paper tries to analyze the issue of crime hotspots (security or lack of security) in the environment regardless of the effective factors on the users’ perceptions (first step). After analyzing the issue by this method, the survey strategy was used to validate the obtained results and to adapt them to the views of space users (second step). To achieve the objectives of the research, after the introduction of research tools, the total area of the park was determined by syntax factors and then open questionnaires, field observations and cognitive maps were used. The results showed that the population of the research avoided some parts of the park due to different subjective reasons. In some cases, environmental quality and, in some other cases, subjective characteristics of the environment were effective on creating a sense of insecurity with the space. Ultimately, it seems that subjective factors have priority over environmental indicators in selecting a space. Other important results of the research are as follows: - The central area of the park seems to be desirable. This is because of its shallow depth and lack of permeability as well as the low level of monitoring due to the structural and skeletal features of the environment. - A favorable environment in urban parks in terms of security is a place which has relatively large terraces with few wide passageways without any deadlock. - Safe spaces in parks have proper lighting. Accordingly, there should be no tall and broadleaf trees in the main communication areas, especially on the passageways, so that they would not block lighting in the night. - When these spaces have innovative design features and create the subjective sense of belonging to the place in people, even in the absence of some objective characteristics of a safe environment, they will lead to increased usability of the environment, socialization of the space and thereby maintaining a desired level of security in the environment.