بررسي نقش ميانجي گر سلامت روان و انگيزه هاي مصرف در رابطه ميان سازگاري با دانشگاه و مصرف سيگار و قليان توسط دانشجويان

Study of the mediating role of mental health and motives for substance use in the relationship between adjustment to university and cigarette and water-pipe use among the students

سابقه و هدف: باتوجه به افزايش شيوع مصرف سيگار و قليان در ميان جوانان و از جمله در ميان دانشجويان، و باتوجه به پيامدهاي رواني-اجتماعي زيان بار اين پديده، هدف اين پژوهش بررسي نقش ميانجي گر سلامت روان و انگيزه هاي مصرف در رابطه ميان سازگاري با دانشگاه و مصرف سيگار و قليان دانشجويان بود. مواد و روش ها: پژوهش حاضر مبتني بر همبستگي و داراي طرح معادلات ساختاري بود. نمونه پژوهش شامل 634 نفر از دانشجويان دانشگاه هاي شهر كاشان بود. از پرسشنامه سازگاري دانشجويان با دانشگاه، پرسشنامه هاي انگيزه هاي مصرف، رفتارهاي پرخطر و پرسشنامه سلامت عمومي براي گردآوري داده ها استفاده شد. نتايج: مدل پژوهش حاضر داراي شاخص هاي برازش نسبتا مناسبي بود:X2=1.42, DF=5, P=0.92, AGFI=0.99, CFI=0.99, NFI=0.99, GFI=0.99, RMSE=0.019 نتايج ضرايب مسير و معني داري آنها نشان داد كه رابطه سازگاري فردي-هيجاني و رابطه دلبستگي به دانشگاه با مشكلات سلامت روان و انگيزه هاي مصرف معكوس و معني دار است (0/05>P). همچنين، رابطه سلامت روان و انگيزه هاي مصرف با مصرف سيگار، و رابطه انگيزه هاي مصرف با مصرف قليان نيز مستقيم و معني دار است (0/05>P). نتيجه گيري: كاهش سازگاري با دانشگاه در دو بُعد سازگاري هيجاني-فردي و دلبستگي با دانشگاه منجر به بروز مشكلاتي در سلامت روان مي شود و در صورت وجود انگيزه هاي مقابله اي براي مصرف سيگار و انگيزه هاي افزايشي براي مصرف قليان، احتمال مصرف سيگار و قليان در دانشجويان افزايش مي يابد. تدوين برنامه هاي پيشگيرانه متفاوت براي سيگار و قليان، و غربال گري مشكلات سلامت روان دانشجويان در سال هاي تحصيل به خصوص براي دانشجويان آسيب پذير توصيه مي شود.

Background: The prevalence of cigarette and water-pipe smoking is gradually increasing among the students in Iran. Considering the psychosocial consequences of smoking, this study aimed at examining the mediating role of mental health and motives to drug abuse in the relationship between adjustment to university and cigarette and water-pipe smoking among students. Materials and Methods: This correlational study with a structural equation modeling approach was conducted on 634 students selected from Kashan universities by cluster sampling. Data were collected using the Student Adaptation to College Questionnaire (SACQ), Substance Use Motives questionnaires, Young Risk Behavior Scale (YRBS), and General Health Questionnaire (GHQ-28). Results: The study model had good fit indices (X2=1.42, DF=5, P=0.92, AGFI=0.99, CFI=0.99, NFI=0.99, GFI=0.99, RMSE=0.019).The results of the study showed that there was a reverse and meaningful relationship between individual-emotional adjustment and attachment to university with mental health and substance use motives (P<0.05). Moreover, there was a direct and meaningful relationship between mental health and substance use motives with cigarette use and also between substance use motives and water-pipe use. Conclusion: Findings show decrease in the two dimensions of adjustment to university and individual-emotional adjustment, which can lead to mental health problems. Coping motives for cigarette smoking and enhancement motives for water-pipe smoking may increase the probability of cigarette and water pipe smoking in students. Implementing different smoking prevention programs and screening the students' mental health, especially students with mental disorders, are recommended.