تأثير سطوح مختلف كلريدسديم بر بيماري پژمردگي ورتيسيليومي پسته در محيط آبكشت

Effect of Different Levels of NaCl on Verticillium Wilt Disease of Pistachio in Hydroponic Culture

پسته يكي از مهم‌ترين محصولات اقتصادي ايران بوده كه عمدتاً در مناطق شور كاشته مي‌شود. يكي از مهم‌ترين بيماري‌هاي پسته پژمردگي ورتيسيليومي با عامل Verticillium dahliae بوده كه از خاك و درختان پسته در برخي از مناطق پسته كاري جدا شده است. به منظور مطالعه تأثير كلريدسديم بر بيماري پژمردگي ورتيسيليومي سه پايه متداول پسته (سرخس، بادامي زرند و قزويني) در يك آزمايش گلخانه‌اي تأثير چهار سطح كلريدسديم (صفر، 1400، 2800 و 4200 ميلي‌گرم NaCl در كيلوگرم خاك) در محيط آبكشت مورد ارزيابي قرار گرفت. اين آزمايش به صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه‌اي كاملاً تصادفي با چهار تكرار انجام شد. سطوح مختلف كلريدسديم قبل از مايه‌زني با قارچ در محيط آبكشت روي ريشه نهال‌هاي ده هفته‌اي پسته اعمال شد. دو هفته پس از اعمال تيمارهاي كلريدسديم، مايه زني نهال‌ها با انتقال آنها به خاك بكر حاوي 40 ميكرواسكلروت V. dahliae در هر گرم خاك حاوي غلظت‌هاي مشابه كلريدسديم انجام شد. در تيمارهاي شوري پايه‌هاي سرخس و قزويني به ترتيب بيشترين و كمترين كاهش وزن خشك و هم‌چنين غلظت يون‌هاي K، Na و Cl را در اندام هوايي و ريشه نشان دادند كه بر اين اساس، پايه‌هاي سرخس و قزويني به ترتيب حساس‌ترين و متحمل‌ترين پايه به شوري بودند. هم‌چنين نتايج نشان داد كه افزايش غلظت كلريدسديم مي‌تواند درصد كلنيزاسيون V. dahliae در ساقه و ريشه نهال‌هاي پسته را افزايش دهد. بيشترين درصد كلنيزاسيون ساقه و ريشه در غلظت 4200 ميلي‌گرم كلريدسديم در كيلوگرم خاك مشاهده شد. در هر سه پايه، برهمكنش كلريدسديم و V. dahliae در مقايسه با تيمار قارچ به تنهايي و تيمارهاي كلريدسديم باعث كاهش وزن خشك و افزايش غلظت يون‌هاي K، Na و Cl در اندام هوايي و ريشه شد. در مجموع نتايج پژوهش حاضر نشان داد كه تنش شوري قبل از مايه زني با V. dahliae مي‌تواند شدت پژمردگي ورتيسليومي پسته را به خصوص در پايه‌هاي حساس به شوري افزايش دهد.

Pistachio (Pistacia vera L.) is an important economic crop, which is mostly planted in saline conditions in Iran. Verticillium wilt disease of pistachio caused by Verticillium dahliae is known as a serious disease for pistachio trees. The causal agent was recovered from shoot and soil samples collected from main pistachio growing areas in Kerman province. The present experiment was carried out to study the effect of salinity on disease using three common P. vera rootstocks including Sarakhs, Badami-e-Zarand and Qazvini and four levels of salinity (0, 1400, 2800 and 4200 mg NaCl per kg soil) in hydroponic culture (1/2 strength Hoagland,s solution). Salt stress was applied before inoculation on ten week old seedlings. The experiment was carried out as factorial in RCD with four replications. Two weeks after salt stress induction, four seedlings were transplanted into pots containing 5 kg sandy-clay virgin soil artificially infested with 40 microsclerotia per gram of soil with equal salinity. In NaCl treatments, Sarakhs showed lower shoot and root dry weight and higher concentration of Na, K and Cl than the other rootstocks. Based on the results, Sarakhs, Qazvini and Badami were found to be susceptible, tolerant and intermediate to NaCl, respectively. In the presence of V. dahliae, salt stress significantly reduced shoot and root dry weight and increased stem and root colonization by the pathogen and Na, K and Cl concentration compared to non-stressed inoculated plants. Sarakhs had higher percentage of colonization of stem and root by V. dahliae and concentration of Na, K and Cl than other cultivars. As a general conclusion, salt stress before inoculation by V. dahliae can increase the severity of Verticillium wilt of pistachio, especially in salt-sensitive rootstocks.