بررسي حساسيت توده‌هاي پياز ايراني به بيماري ريشه‌سرخي

Susceptibility Assessment of Iranian Onion Clones to Pink Root-Rot Disease

بيماري ريشه سرخي پياز در اثر قارچ ( Pyrenochaeta terrestris (syn. Phoma terrestris يكي از بيماري‌هاي مهم مناطق پياز كاري كشور بوده كه براي اولين بار در اصفهان، شناسايي و گزارش گرديد. در راستاي كاهش مصرف سموم و در جهت دست‌يابي به ارقام و يا توده‌هاي مقاوم و يا متحمل، بررسي‌هايي در دو سال متوالي 1381 و 1382 روي حساسيت توده‌هاي پياز ايراني در مقايسه با ارقام خارجي نسبت به بيماري ريشه سرخي در شرايط گلخانه انجام گرديد. مطالعات نشان داد كه توده‌هاي مورد آزمون از حساسيت متفاوتي در واكنش به عامل بيماري‌زاي ريشه سرخي و توسعه آن برخوردار هستند. توده‌هاي مورد آزمون از نظر حساسيت به بيماري ريشه سرخي به چهارگروه تقسيم بندي گرديدند. بر اين اساس، دو توده صفي‌آباد رامهرمز و سرباز بلوچستان از حساس‌ترين توده‌هاي مورد آزمون در اين مطالعات بودند و از نظر شاخص بيماري در طيف بيش از دو الي 3 واقع شدند (3-2). ولي اكثر توده‌ها در طيف 2-1 يعني طيف حد واسط قرار گرفتند كه در اينجا طيف متحمل تلقي مي‌گردند. تعداد معدودي از توده‌ها در طيف 1-0 قرار گرفتند كه در واقع كمترين آلودگي را نسبت به بيماري ريشه سرخي داشته و مقاوم محسوب مي‌شوند. اين توده‌هاي پياز، به ترتيب شامل توده‌هاي اسحاق‌آباد نيشابور، محلي ساري، پوست طلايي لوشا، قوطي قصه زنجان، محلي شاهرود، آذربايجان شرقي، شاهرود لاسجرد، محلي رامهرمز، سفيد كاشان، قرمز آذرشهر، مرودشت يزد و بومي بوشهر است. در واقع توده‌هاي اسحاق‌آباد نيشابور و محلي ساري از مقاوم‌ترين توده‌ها در اين آزمايش‌ها قلمداد مي‌شوند. اين نتايج نشان مي‌دهد كه توده‌هاي ايراني از مقاومت نسبي و بعضاً بالايي نسبت به بيماري ريشه‌سرخي برخوردار هستند.

Pink root-rot disease caused by Pyrenochaeta terrestris is one of the serious diseases of onion fields in Iran and the world. The use of resistant cultivars might be a good alternative as suggested on the basis of the screening at the near end of growing season. The susceptibility assessment of 43 Iranian onion clones in glass-house condition in Isfahan for the last two successive years i.e. 2003-04 indicated that, the clones react independently with various degrees of resistance to the pink root-rot disease and with a high significant effect. The scoring scale was of 0-3 to determine the susceptibility and/or resistance of the clones to the disease, out of which, the two clones, Ramhormoz-Saffiabad and Balochestan-Sarbaz were the most susceptible clones to the pink root-rot disease, and were placed in 2-3 (0-3) scale. But most of the clones were placed in the scoring scale 1-2 (0-3) indicating that they are in the ranges of tolerance. This could be why they still exist and could tolerate the disease and remain safe. The third and/or the resistant clones are those clones that were placed in the scoring scale of 0-1 (0-3), i.e. Naishabor-Ishaghabad, Sarri-Local, Loosha-Golden, Zanjan-Ghotigheseh, Shahrood- local, Azarbayejan-East, Shahrood-Lasjerd, Kashan-White, Yazd-Marvdasht, Azarshahr-Red and Boshehr-Local, respectively. In fact, the two clones Naishabor-Ishaghabad and Sarri-local are the most resistant ones to the pink root-rot disease of onion in these tests. These results indicate that there are certain clones which can be considered in breeding programs and/or cultivations.