تنوع گونه‌اي زنبورهاي مخملي (. Bombus spp ) در دو منطقه كوهستاني البرز مركزي ايران

Species Diversity of Bumblebees (Hymenoptera: Apidae: Bombus spp.) in Two Mountainous Regions of Central Alburs of Iran

در ‌تحقيقي كه در سال‌هاي 85-1384 انجام شد، تنوع گونه‌اي زنبورهاي مخملي در دو استان تهران (منطقه فشم، زايگان) و قزوين (منطقه الموت، ويكان) در البرز مركزي بررسي شد. كاست‌هاي سه‌گانه ملكه، كارگر و نر در شش تاريخ‌ در فصل‌هاي بهار و تابستان در دو منطقه ياد شده جمع‌آوري شدند. نمونه‌برداري از زنبورهاي بالغ در منطقه ويكان‌ از 5/3/85 تا 28/6/85 و در منطقه زايگان‌ از3/3/85 تا 26/6/85 انجام شد. در مجموع 11 گونه از زنبورهاي جنس Bombus جمع‌آوري و شناسايي شد كه تعداد هشت گونه در دو منطقه يكسان بود. اطلاعات به دست آمده در مورد كاست‌هاي مختلف گونه‌هاي دو منطقه با كمك نرم افزار اكسل محاسبه و سپس با استفاده ازنرم‌افزار اكولوژيكال متدولوژي‌ تجزيه و تحليل‌ شدند. كميت‌هاي تنوع گونه‌ا‌ي با استفاده از شاخص‌هاي سه‌گانه سيمسون، شانون- وينر و بريلوين و يك‌نواختي با استفاده از شاخص‌هاي سيمسون، كامارگو و اسميت- ويلسون محاسبه شدند. غناي‌گونه‌اي نيز در دو منطقه محاسبه و مقايسه شد. نتايج به دست آمده در منطقه ويكان تنوع گونه‌اي، يك‌نواختي و غناي گونه‌اي بالاتري را نسبت به زايگان نشان داد. به عبارت ديگر منطقه ويكان از پايداري بالاتري در مقايسه با زايگان برخوردار بود. درصد شباهت دو منطقه 46 درصد بود كه نشان دهنده تفاوت زياد نسبت‌هاي فراواني گونه‌ها با وجود اشتراك هشت گونه در دو منطقه بود.

The species diversity of bumblebees was investigated in two provinces, Tehran (Fasham, Zayegan) and Qazvin (Alamut, Wikan) in central Alborz during 2005-2006. Three casts of queen, worker and male bumblebees were collected during spring and summer in six dates in the two mentioned regions. Sampling of adult bees in Wikan was done from 26 July 2006 until 19 September 2006, and in Zayegan from 24 May 2006 to 17 September 2006. In sum, eleven species were collected of which eight species were common in the two regions. Data of different species casts at two regions were analyzed by Excel ver. 6 and Ecological Methodology ver. 6. 1. 2 soft wares. Species diversity of two regions was determined and compared with three indices of Simpson, Shannon-Weiner and Brillion, and evenness was calculated with indices of Simpson, Camargo and Esmit-Willson. Species richness of two regions was compared in research. The obtained results showed species diversity, evenness and species richness were more observable in Wikan compared with Zayegan. Consequently, Wikan in comparison with Zayegan was more sustainable. Similarity of two regions was 0/46, showing many differences in terms of the kinds. Also, there were 8 similar species in the two areas.