تحليل فضايي رقابت پذيري سكونتگاه هاي شهري استان هاي ايران

Spatial analysis of the competitiveness of the provinces of Iran Using the techniques of integration

دهه هاي پاياني قرن 20 و آغاز قرن21 با نوعي فرايند همگرايي مشخص مي شود كه از آن با عنوان جهاني شدن ياد مي شود. روند جهاني شدن و تاثير آن بر شهرها ازجمله موارد مهمي است كه در دنياي امروزي از اهميت خاصي برخوردار است. يكي از موضوعات مهم اين روند، پديد آمدن رقابت بين شهرهاي مختلف است. عمده مطالعاتي كه تاكنون در مورد رقابت پذيري شهري، انجام گرفته است بر بعد اقتصادي تاكيد كرده اند. اما بايد توجه داشت كه با توجه به مباحث توسعه پايدار، رقابت پذيري داراي ابعاد اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي است. در مطالعه حاضر، ابعاد اقتصادي، اجتماعي و زيست محيطي رقابت پذيري شهري باهدف اندازه گيري رقابت پذيري31 استان ايران موردبررسي قرارگرفته است. اين پژوهش، ازنظر هدف، از نوع پژوهش هاي كاربردي و ازنظر ماهيتي، از نوع تحليلي- توصيفي مي باشد. جامعه ي آماري شامل كليه ي استان هاي كشور در سال 1390 است. جهت تحليل رقابت پذيري استان ها از 56 شاخص استفاده شده است. مدل به كار گرفته شده در اين پژوهش ويكور و ساو مي باشد. نتايج حاصل از مدل ويكور و ساو با تكنيك ميانگين رتبه ها ادغام شده و به پنج گروه با توان رقابت پذيري بسيار بالا، بالا، متوسط، پايين و بسيار پايين تقسيم گرديد. نتايج حاصل از تكنيك ادغام نشان مي دهد كه استان هاي تهران، البرز و خراسان جنوبي از توان رقابت پذيري بسيار بالا، استان هاي خراسان رضوي، قم، خوزستان، سيستان، اصفهان و فارس از رقابت پذيري بالا، استان هاي كردستان، آذربايجان شرقي، اردبيل، لرستان و آذربايجان غربي از رقابت پذيري متوسط، استان هاي مركزي، كرمان، هرمزگان، بوشهر، خراسان شمالي، زنجان، همدان، كرمانشاه و گيلان، از رقابت پذيري پايين و استان هاي گلستان، يزد، مازندران، كهكيلويه و بويراحمد، قزوين، چهارمحال بختياري، ايلام و سمنان از توان رقابت پذيري بسيار پايين برخوردار مي باشند.

The last decades of the 20th century and beginning of the 21st century is characterized by an integration process which is referred to as globalization. The process of globalization and its impact on cities including important things that is very important in today's world. One of the major issues of this trend is the emergence of competition between different cities. Studies to date on the major urban competitiveness، have been conducted on the economic dimension. But it should be noted that due to the issues of sustainable development، competitiveness with economic، social and environmental. In the present study، economic، social and environmental urban competitiveness have been studied in order to measure the competitiveness of the 31 provinces of Iran. This study، in terms of purpose، applied research and in terms of nature، is descriptive analytical. The population of all the provinces in 1390 to analyze the competitiveness is used of 56 provinces index. The model used in this research is VIKOR and Morris. The results of VIKOR and Morris techniques was divided to groups with average ranks integration and competitiveness can be high، medium and low. The results show that the integration techniques of Tehran، Isfahan، Fars، Khorasan، Khuzestan، West Azarbaijan، Yazd، Mazandaran، East Azarbaijan، respectively، of the high competitiveness and Kurdistan، Zanjan، Qazvin، Iran، Ilam، Kohgiluyeh and Boyer-Ahmad Province، South Khorasan and Northern Khorasan low competitiveness of their power. So in order to increase competitiveness among the provinces، the provinces that have low competitive ability، should be a priority for planners and specialists.