ارزيابي كيفيت هاي فضايي در شهرهاي جديد با استفاده از مدل فرايند تحليل سلسله مراتبي AHP نمونه موردي: شهر جديد بهارستان

Spatial Qualities Evaluation in New Towns Using (AHP) The Case Study of Baharestan New Town

در سال هاي اخير جمعيت كلان شهرها و شهرهاي بزرگ كشور ايران با نرخ فزاينده اي رو به رشد بوده و در پي مهاجرت فزاينده، فشارهاي زيادي بر زيرساخت هاي اقتصادي، اجتماعي، طبيعي و اكولوژيك اين شهرها وارد شده است. شهرهاي جديد با اهدافي همچون كاهش جمعيت كلان شهرها، ايجاد اشتغال و غيره به وجود آمده اند، اما بي توجهي به كيفيت هاي فضاي شهري در اثر سرعت ساخت وساز و تسريع در سرريز جمعيت كلان شهرها سبب به وجود آمدن شهرهاي جديد عاري از كيفيت مطلوب زندگي شهري و اجتماعي و حتي در برخي موارد شهرهاي خالي از سكنه و بي هويت شده اند. شهر جديد بهارستان در نزديكي شهر تاريخي اصفهان و با بهره گيري از پتانسيل طبيعي مناسب و كيفيت اكولوژيك مطلوب مي تواند كمك شايان توجهي به كاهش جمعيت كلان شهر اصفهان و كاهش فشارهاي اقتصادي و اشتغالي اين شهر بنمايد. در اين پژوهش توصيفي تحليلي پس از تدقيق تعاريف و مفاهيم كيفيت هاي فضاهاي شهري و نحوه ارتباط و تاثير هركدام از آن ها بر ساير كيفيت ها ، اصلي ترين كيفيت هاي موثر در ايجاد شهرهاي جديد بر اساس نظر متخصصين و اساتيد و بر مبناي پرسشنامه استخراج شده است. سپس با استفاده از روش AHP و با بهره گيري از نرم افزار Expert Choice به ارزيابي و اندازه گيري كيفيت هاي اصلي استخراج شده در شهر جديد بهارستان پرداخته ايم. نتايج نشان مي دهد كه كيفيت هاي حضور پذيري، كارايي، حس تعلق، خوانايي و سرزندگي به عنوان كيفيت هاي اصلي شناخته شدند كه تمامي اين كيفيت ها در شهر بهارستان در سطحي نسبتاً نامناسب و پايين تر از حد مطلوب قرار داشته و كيفيت حضورپذيري از ساير كيفيت ها در سطح نامناسب تري قرار داشت.

In recent years، the population of metropolitans and large cities of Iran has had an increasing growth. This has caused irreparable damages to the economic، social، natural and ecologic infrastructure and foundations of those cities. Following the irregular population growth، new cities have been built to lower the population rate in metropolitans and to create employment opportunities. However، inattention to the qualities of urban spaces due to hasty construction and a rapid overflow of metropolitan population has created new cities favorable quality of urban and social life. Even in some cases the result has been deserted and with-no-identity cities Baharestan new town، located in the proximity of the ancient city of Isfahan، through its fitting natural potential and appropriate ecologic characteristic، can help considerably in reducing the population growth of Isfahan metropolitan and lowering economic and employment pressure on this city. The present study، after scrutinizing definitions and concepts of qualities of urban spaces and their relation and influence on other qualities presented by leading researchers of the field، came up with the most principal qualities effective in setting up new cities according to professors and experts’ opinions extracted using a questionnaire. Subsequently، using AHP method and Expert Choice software، this research assessed and measured the extracted principal qualities in the Baharestan new town. The results identified variability، efficiency، the sense of attachment، readability and vitality as principal qualities، all of which were at a relatively inappropriate condition and lower than average in Baharestan. The quality of variability was observed to be at a lower level than other qualities.