تحليل فضايي و رتبه بندي شهرهاي استان آذربايجان غربي بر اساس شاخص هاي فقر شهري

Spatial Analysis and Prioritization of Cities of West Azerbaijan based on Urban Poverty Indexes

يكي از مهم ترين هدف هاي هر جامعه اي برقراري عدالت اجتماعي و رفاه اجتماعي است كه توزيع عادلانه امكانات و به دنبال آن كاهش فقر يك بعد مهم آن را شامل مي شود. براي دستيابي به اهداف فوق در هر جامعه اي نياز به شناخت ميزان رفاه اجتماعي و نابرابري ميان نواحي مختلف مي باشد. پژوهش حاضر از نوع پژوهش هاي كاربردي- توسعه اي و روش بررسي آن توصيفي- تحليلي است و در آن ارزيابي فقر در شهرهاي استان آذربايجان غربي به وسيله 17 شاخص انجام شده است. تجزيه و تحليل يافته هاي پژوهش با استفاده از مدل TOPSIS و مدل ضريب پراكندگي (CV) صورت گرفته و براي آزمون فرضيات از نرم افزار SPSS استفاده شده است. تعيين وزن شاخص ها بر اساس نظرات 20 نفر از كارشناسان حوزه شهري و منطقه اي صورت گرفت. بر اين اساس هر يك از نقاط شهري استان از نظر شاخص هاي مورد نظر رتبه بندي و سطح بندي شده اند. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه در مجموع شهر هاي آذربايجان غربي از نظر فقر شهري با سطح توسعه يافتگي فاصله دارند و از نظر توسعه يافتگي ميان آن ها عدم تعادل و ناهمگوني و به عبارت ديگر «شكاف طبقاتي» وجود دارد. همچنين، توسعه يافتگي شهرستان هاي آذربايجان غربي، با ميزان جمعيت و به خصوص جمعيت شهري آن ها ارتباط بالايي دارد. به منظور حذف و يا كاهش شكاف طبقاتي و فقر و نابرابري شهري و همچنين ايجاد تعادل در زمينه توسعه در درازمدت، شهرستان هاي آذربايجان غربي رتبه بندي شده اند كه در خاتمه پيشنهاداتي جهت بهبود وضعيت موجود ارايه شده است كه نيازمند توجه جدي مديران و برنامه ريزان شهري و منطقه اي است.

One of the most important goals of any society is social justice and social welfare and the equal distribution of resources، which include poverty reduction as an important dimension. To achieve the above objectives at any level in any society it needs to recognize the rate of social equality and poverty and inequality rate among different regions. This study is kind of applied-developed research where its analytical methods and the assessment of poverty in the province of West Azerbaijan was performed by using 17 indicators. Analyzing findings using TOPSIS model and Coefficient of dispersion model and hypotheses research was conducted in accordance with Spss software requirements as well. The weight of indicators were determined by a panel of 20 relevant experts. Accordingly، each of the urban areas of the province in terms of indicators was rated and classified. The study showed significant differences between cities in terms of development. Orumyieh was ranked as one of the lowest poverty rates in urban development and Chaypareh as the rank of the highest urban poverty.