تأثير سطوح مختلف نيتروژن و زئوليت بر عملكرد كمّي و كيفي علوفه كلزاي پاييزه

Effect of Natural Zeolite and Nitrogen Rates on Canola Forage Quality and Quantity

به منظور بررسي تأثير مقادير مختلف نيتروژن و زئوليت طبيعي ايراني بر عملكرد كمي و كيفي علوفه كلزاي پاييزه (.Brassica napus L) در خاك‌هايي با بافت سبك، آزمايشي در سال زراعي 86-1385 در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه تربيت مدرس، به صورت فاكتوريل و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در 3 تكرار اجرا شد. تيمارهاي مورد بررسي از فاكتوريل سطوح مختلف زئوليت (0، 3، 6 و 9 تن در هكتار) و مقدار كود نيتروژن در سه سطح (90، 180 و270 كيلوگرم نيتروژن خالص در هكتار) از منبع اوره حاصل شدند. بذور كلزا (رقم OKAPI) در دهم مهرماه كشت و 170 روز بعد، مصادف با ابتداي مرحله غلاف‌دهي، محصول علوفه سبز آن برداشت شد. نتايج نشان داد اثر نيتروژن و زئوليت بر صفات كمـّي علوفه شامل عملكرد ماده خشك، وزن خشك برگ و ساقه و شاخص سطح برگ معني‌دار بود. به علاوه صفات كيفي علوفه (درصد پروتئين خام و درصد كلسيم در توده گياهي) تحت تأثير اثرات اصلي نيتروژن و زئوليت قرار گرفت. با افزايش مصرف كود نيتروژن شستشوي نيتروژن افزايش و با افزايش مصرف زئوليت به طور معني‌داري شستشوي نيتروژن كاهش يافت. اثر متقابل دو فاكتور بر هيچ‌كدام از صفات مورد بررسي معني‌دار نشد. كاربرد 270 كيلوگرم نيتروژن در هكتار در تلفيق با 9 تن زئوليت در هكتار بيشترين افزايش در صفات كمّي و كيفي علوفه كلزا را ايجاد كرد. انجام بررسي‌هاي بيشتر به منظور كاربرد تلفيقي كودهاي شيميايي با زئوليت‌هاي طبيعي توصيه مي‌شود.

In order to study the effect of various amounts of nitrogen (N) and Iranian natural zeolite on the quantitative and qualitative forage yield of winter canola (Brassica napus L.) in light soil, a field experiment was conducted on research farm of Tarbiat Modares University, Tehran, during 2006-2007. Treatments were arranged in the form of RCBD with 3 replications. The experimental treatments were based on factorial various levels of zeolite (0, 3, 6 and 9 t.ha-1) and nitrogen (90, 180 and 270 kg ha-1) in urea form. Seeds of canola (Brassica napus L. cv. Okapi) were sown on October 2, and fresh forage was harvested at the time of silique formation (170 DAP). Results showed that the effect of N and zeolite on forage quantitative attributes including biomass, leaf and stem dry weight and leaf area index were statistically significant. In addition, forage qualitative traits including crude protein percentage and calcium percentage in plant mass were significantly affected by N and zeolite. Increasing application of N fertilizer caused increase in N leaching, and with increasing zeolite application, N leaching reduced. The interaction of two factors for all parameters was not significant. The most increasing effects on forage yield and quality were gained using 270 kg N ha-1 in combination with 9 t. Zeolite ha-1. More detailed studies are strongly recommended to investigate the effects of integrated application of chemical fertilizer and natural zeolite.