بررسي رابطه عليت ميان مصرف حامل هاي انرژي ، رشد اقتصادي و دي اكسيدكربن در بخش هاي اقتصاد ايران

An Investigation of Energy Consumption, Economic Growth and Co2 Emission in the Iranian Economic Sectors

روند رو به افزايش مصرف انرژي، گرچه رشد سريع اقتصادي جوامع مدرن صنعتي را ميسر كرده، اما به واسطه نشر آلاينده هاي حاصل از احتراق و افزايش غلظت دي اكسيد كربن در اتمسفر، جهان را با تغييرات برگشت ناپذير مواجه ساخته است. با توجه به تفاوت ارتباط ميان مصرف انرژي، رشد اقتصادي و انتشار گاز دي اكسيد كربن در هر بخش، تصميم گيري در مورد اجراي سياست صرفه جويي در مصرف حامل هاي انرژي جهت كاهش انتشار گاز دي اكسيد كربن بدون كند شدن رشد اقتصادي، نيازمند بررسي دقيق تر اين رابطه براي هر بخش است. در اين مطالعه وجود رابطه عليت بين مصرف حامل هاي مختلف انرژي با رشد اقتصادي و انتشار گاز دي اكسيد كربن در بخش هاي مختلف اقتصادي (خانگي، عمومي و تجاري، صنعت، كشاورزي و حمل ونقل)، در دوره 1391-1376 با استفاده از روش عليت تودا و يا ماموتو مورد بررسي قرار گرفته است. در بخش كشاورزي نتايج حكايت از وجود رابطه عليت يك طرفه از مصرف حامل هاي انرژي به رشد اقتصادي دارد. اما در مورد انتشار گاز دي اكسيد كربن وجود رابطه عليت تاييد نشده است. در بخش هاي حمل و نقل و خانگي، عمومي و تجاري وجود رابطه عليت دو طرفه از متغير رشد اقتصادي و انتشار گاز دي اكسيد كربن با حامل هاي انرژي تاييد شده است. در بخش صنعت رابطه عليت يكطرفه از رشد اقتصادي به گاز، برق به رشد اقتصادي و رابطه عليت دوطرفه از رشد اقتصادي به زغال سنگ وجود دارد. همچنين رابطه عليت يكطرفه از انتشار گاز دي اكسيد كربن به نفت و رابطه عليت دوطرفه از انتشار گاز دي اكسيد كربن به ساير متغيرها غير از نفت وجود دارد.

Although the trend of increase in energy consumption has made possible fast economic growth of industrial modern society, but because of combustion pollutants emission and increase in density of carbon dioxide in atmosphere has made irreversible changes in the world. Not only this trend is destroying finite and nonrenewable energies, but also it is releasing numerous of pollutants into the receptive environment (air, water, and soil). In this article, existence of caus ality relation between energy carriers' consumption with economic growth and carbon dioxide gas emission in sectors of economy (residential, general and commercial, industry, agriculture, and transportation) in period of 1376 to 1391 using causality Toda and Yamamoto has been studied. In order to identify consumption of which energy carrier excites economic growth and carbon dioxide gas emission in each sector or economic policy in which energy carrier for a sector is suitable for that sector without reducing economic growth rate. In the agriculture sector, results show a unidirectional causality relation of energy carrier consumption to economic growth. In transportation, residential, general and economic sectors existence of bidirectional causality relation of economic growth variable and carbon dioxide gas emission with energy carriers has been verified. In industry sector, a unidirectional causality relation of economic growth to gas, electricity to economic growth and bidirectional causality relation of coal exist. Also, unidirectional causality relation of carbon dioxide emission to oil and bidirectional causality relation carbon dioxide gas emission to other variables except oil exist.