تأثير عمل پلي‌كراس روي ويژگي‌هاي زراعي و عملكرد نه نژادگان پياز در اصفهان

Polycross Effects on Agronomical Characteristics and Yield of Nine Onion Genotypes in Isfahan

استفاده از روش پلي‌كراس جهت اصلاح پياز به دليل وجود گلچه‌هاي ريز بسيار زياد، دگر گشن بودن، نر پيش رسي و دوساله بودن گياه، روشي مناسب و آسان مي‌باشد. براي تهيه بذر پلي‌كراس، سوخ‌هاي نه نژادگان پياز شامل هشت نژادگان برتر ايراني سفيد قم، سفيد كاشان، قرمز آذرشهر، درچه اصفهان، محلي طارم، قرمز كازرون، محلي كوار، سفيد ابركوه و نژادگان خارجي يلو سوييت اسپانيش با توجه به پژوهش‌هاي قبلي انجام شده در اصفهان انتخاب، و بر اساس نقشه‌هاي طرح لاتيس متعادل كشـت شد تا كليه تلاقي‌هاي ممكن بين نژادگان‌ها صورت گيرد. پس از برداشت بذر‌ها، مقدار مساوي بذر از هر نژادگان مربوط به نقشه‌هاي مختلف مخلوط گرديد. بذر‌هـاي پلي‌كراس و بذر نه نژادگان اوليه (جمعا" 18 نژادگان)، در سال دوم در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار كشت و ويژگي‌هاي زراعي آنها مورد ارزيابي قرار گرفت. در مجموع پلي‌كراس‌ها داراي ارتفاع بوته، وزن تر و خشك، درصد سوخ‌هاي ناخالص (از نظر رنگ ظاهري) و عملكرد بيشتري بودند، به هر حال بين پلي‌كراس‌ها و نژادگان‌هاي خودگشن شده اصلي از نظر نسبت سوخ دهي و تعداد روز تا رسيدن اختلافي وجود نداشت. گرچه پلي‌كراس‌هاي سفيد كاشان، قرمز‌ آذرشهر و قرمز كازرون نسبت به نژادگان‌هاي خودگشن شده اصلي در اكثر صفات زراعي و عملكرد افزايش نشان دادند، ولي در مورد بعضي رقم‌ها ميزان افزايش در صفات اندك يا در مواردي كاهش ملاحظه شد. با بررسي بيشتر روي نژادگان‌هاي پلي‌كراس مي‌توان صفات مطلوب را تثبـيـت و به تـولـيد بذرهايي با كيفـيت بـرتـر دست يافت.

Because of many small florets and protandry, cross pollination in onion which is a biennial plant, by using polycross method for breeding is suitable and easy. To produce polycross seed, bulbs of 9 self onion genotypes were planted in the shape of equilibrium lattice design for 9 treatments with 10 replications on May 2002. To study some agronomical characteristicss, the polycross seeds produced from free pollination and original self-fed seeds (totally 18 genotypes) were planted in plots as a randomized block design with four replications. Samples were taken from each plot and different characteristics were measured. Results showed that polycross generally increased plant fresh and dry weight, plant height, percentage of off type bulbs and yield, with no effect on bulbing ratio and time to ripening. Although polycross increased most agronomical characteristics and yield in Kashan, Azarshahr and Kazeroon genotypes, in some genotypes little increase or even negative effects resulted due to interaction between genotype and polycross. With more assessment of polycross genotypes, good characteristics will be fixed and seeds with higher qualities will be produced.