كاهش واكه اي در زبان فارسي بر اساس انگاره [AIU]

[AIU] model of vowel reduction in Persian

كاهش واكه اي به دليل سرعت گفتار و يا افزوده شدن وند به هجاي تكيه بر و جذب تكيه توسط وند، در هجاهاي بدون تكيه اتفاق مي افتد. كاهش واكه اي در زبانهاي مختلف بر اساس ديدگاه هاي متفاوتي از جمله، كاهش رسايي-بنياد، كاهش تقابل افزا، كاهش مركزگرا ، كاهش مركزگريز و انگاره [AIU] مورد بررسي و تجزيه تحليل قرار گرفته است. در اين مقاله كاهش واكه اي در زبان فارسي را بر اساس انگاره [AIU] اندرسون بررسي كرده ايم. با توجه به اين انگاره ، اطلاعات آوايي واكه ها را مي توان با مقوله هاي واجشناسي نشانه گذاري نمود و ارتباط مستقيمي ميان شكل هاي طيف فركانسي واكه ها و مقوله هاي واجشناسي [A،I،U] برقرار نمود. بر اين اساس كاهش واكه اي با حذف، واژگوني و اضافه شدن يكي از مقوله هاي واجي همراه است كه در زبان فارسي برخي از واكه ها در هنگام كاهش، يكي از مقوله هاي واجي خود را از دست مي دهند (حذف). در برخي ديگر نيز جايگاه مقوله هسته در هنگام كاهش با مقوله ديگر عوض مي شود (واژگوني) و در برخي نيز مقوله اي جديد جايگزين مقوله حذف شده مي شود (افزايش). بنابراين بر اساس انگاره [AIU] هر سه فرآيند حذف، واژگوني و افزايش در تحليل كاهش واكه هاي زبان فارسي كاربرد دارند.

Vowel reduction occurs in a rapid speech in unstressed syllables or it happens when an affix is added to a stressed syllable and it attracts the stress. Vowel reduction was described through different approaches likeSonority-Based Reduction, Contrast Enhancement Reduction, Centripetal, Centrifugal and [AIU] model. In this article, we describe Persian’s vowel reduction by Anderson’s [AIU] model in which vowel phonetic information is encoded by phonemic categories and there is a direct relationship between vowels spectral profiles and phonemic categories [A,I,U]. Therefore, vowel reduction occurs when one of these categories delete (Deletion), the categories are reversed (Reversion) or even one category is replaced by another (Augmentation). All of these processes are applicable in Persian.