تعيين مناسب‌ترين دور آبياري ذرت تابستانه (هيبريد SC.704) و بررسي اثر تنش خشكي بر محصول با استفاده از اطلاعات تشت تبخير كلاس A

A Survey of Most Suitable Irrigation Scheduling and Effect of Drought Stress on Yield for Summer Corn (SC.704) with Class A Evaporation Pan in Ahvaz

با توجه به روند رو به گسترش سطح زير كشت گياه ذرت در شهرستان اهواز و وجود رابطه مستقيم بين افزايش عملكرد ذرت تابستانه و انجام آبياري كامل در دوره داشت آن، اجراي هر گونه تحقيق در خصوص نياز آبي اين محصول ضروري به‌نظر مي‌رسد. در اين تحقيق هدف تعيين دور مناسب آبياري گياه ذرت (هيبريد SC.704) در فصل تابستان با استفاده از تشت تبخير كلاس A است. بر اين اساس، طرحي در قالب آماري بلوك‌هاي كامل تصادفي در چهار تكرار و چهار تيمار در سال 1383 در زمين تحقيقاتي چنيبيه دانشگاه آزاد اسلامي واحد اهواز اجرا گرديد. تيمار آبياري شامل چهار سطح و بود كه به ترتيب آبياري پس از تبخير 50،75،100و150 ميلي‌متر تبخير از تشت تبخير كلاس بود كه به‌صورت تصادفي در كرت‌هاي هر تكرار قرار داده شدند. دور آبياري مناسب بر اساس بهترين تيمار از نظر عملكرد و اجزاي آن، انتخاب گرديد. بافت خاك كوم سيلتي لومي رسي و خاك در عمق 30-40 سانتي‌متري رس سيلتي مي‌باشد. با توجه به‌ميزان تبخير تجمعي از تشتك تبخير كلاس و در نظر گرفتن ضريب گياهي ، ميزان تبخير و تعرق مشخص و بر اساس تخليه رطوبتي و طبق تيمارهاي مذكور تا رسيدن رطوبت خاك به حد ، ميزان آب مورد نياز محاسبه و حجم آب مورد نياز هر كرت توسط كنتور‌اندازه‌گيري شد. مقايسه ميانگين‌ها توسط آزمون چند دامنه‌اي دانكن انجام و بدين وسيله تيمار برتر انتخاب گرديد.بر اين اساس مناسب‌ترين زمان آبياري زراعت گياه ذرت تابستانه در اهواز پس از 50 ميلي‌متر تبخير تجمعي از تشت تبخير كلاس تعيين گرديد كه معادل 10 نوبت آبياري در طول دوره رشد مي‌باشد. بنابراين براي حصول حدود 12 تن عملكرد دانه در هكتار، حداقل 9600 متر مكعب آب در هر هكتار مورد نياز مي‌باشد. با اين وجود با مقدار آب مساوي، با كاهش 3 مرتبه آبياري در تيمار نسبت به تيمار عملكردي حدود 11 تن در هكتار و با كاهش 5 نوبت آبياري نيز عملكردي در حدود 10 تن در هكتار، در تيمار قابل دست‌يابي است.

The increasing cultivation of corn in Ahwaz and the direct relation between the increase of the summer corn yield and its perfect irrigation in sowing period all together have made the research regarding this crop necessary. Deciding over the suitable irrigation scheduling of corn (hybrid SC.704) in summer by utilization of class A evaporation pan is the focal point of this research. Accordingly, a project was conducted in the form of stadistical perfect accidendal block in four repetitions and four treatments in 1383 on Ahwaz Azad university research land situated in Choneibeh. The irrigation treatment had four levels of T1,T2,T3 and T4 in class A evaporation pan containing of four levels of 50,75,100 and 150 mm, carried out in split plot. The suitable irrigation period was chosen according to the best treatment performance and its components, and the total amount of water in the taking period defines the depth of irrigation. The soil texture is clay lomy silty and the internal soil is silty clay. According to the amount of the accumulated evaporation from class A evaporation pan and taking the plant coefficient (Kc) into consideration, the amount of needed evapotrans piration was calculated and the amount of needed water for plot was measured by water counter. Then a comparison between the means by the use of Donken multi domains test was made and in this way the superior treatment was selected. Accordingly, the most suitable time for irrigation of summer corn in Ahwaz was after 50 mm of accumulated evaporation from class A evaporation pan which equals ten irrigation in the growing period. So in order to acquire 12 tons of seed yield in each hectare, at least 9600 m^3 of water for every hectar is needed. However, given the equal amount of water, with 3 times decrease in irrigation in treatment T2 in comparison with T1, a performance near 11 tons and with five times decrease in irrigation and ten tons in treatment T3 a performance near 10 tons can be attained.